Op 19 juni studeerde Caroline de Hart (Streekarchief Heusden en Altena) af aan de Hogeschool van Amsterdam voor de opleiding Informatie en Media / Archivistiek B. Ze deed dat met een studie over acquisitie, acquisitieprofielen en acquisitieplannen. Een uitstekende scriptie, waarin een actueel en goed onderbouwd betoog over de stand van zaken op het vlak van acquisitie gegeven wordt. Deze scriptie is het waard om een grote verspreiding te krijgen, vandaar dat er hieronder een download van het bestand is te vinden. Hieronder een stuklje uit de inleiding van deze scriptie.

‘De archivaris heeft een grote invloed op het beeld dat men zich in de toekomst van het heden zal kunnen vormen. Wat door hem of haar wordt geselecteerd, blijft bewaard. Deze selectieactiviteiten richten zich echter vooral op overheidsinformatie. In recente literatuur wordt steeds meer gewezen op de tekortkomingen van overheidsarchieven voor het verkrijgen van een goed beeld van de maatschappij als geheel. Overheidsarchief geeft een eenzijdig beeld: het kan niet alle aspecten van de samenleving belichten. Om deze tekortkomingen te verhelpen wordt gepleit voor integrale archiefselectie: selectie van overheidsarchieven moet gebeuren in nauwe samenhang met de acquisitie van particuliere archieven (zoals de archieven van kerken, bedrijven en families). Door een combinatie van particuliere en overheidsarchieven te bewaren kan een evenwichtig beeld van het verleden worden verkregen. In tegenstelling tot overheidsarchieven, worden particuliere archieven echter niet standaard na 20 jaar naar archiefdiensten overgebracht. De Archiefwet 1995 heeft alleen betrekking op archiefmateriaal van overheidsorganisaties. Archiefinstellingen zijn niet verplicht particuliere archieven op te nemen in hun collecties, dit wordt aan hun eigen inzicht overgelaten’.

‘Vanwege het gebrek aan wet- en regelgeving of tijd- en geldgebrek vindt acquisitie van particuliere archieven bij veel archiefdiensten voornamelijk passief plaats. Dat wil zeggen dat eigenaars van archieven op eigen initiatief, vaak onaangekondigd, hun archieven ter schenking aanbieden. Wanneer de archiefdienst geen beleid heeft op dit gebied hangt de beslissing over het al dan niet opnemen van het archief af van de opvatting die de archivaris op dat moment van het archief heeft. De keuze is daardoor vrij subjectief en wordt niet onderbouwd door vooraf vastgestelde schriftelijke criteria. Daarnaast komt door deze manier van acquisitie de representativiteit van de collectie in gevaar, oftewel de mate waarin de collectie de belangrijkste en kenmerkende historische ontwikkelingen in het werkgebied van de archiefdienst weerspiegelt. Op bepaalde maatschappelijke terreinen worden nu eenmaal minder archieven ter acquisitie aangeboden dan andere, die zelfs oververtegenwoordigd kunnen zijn. Een ander punt waarop passieve acquisitie tekort schiet is het tijdig realiseren van de acquisitie van een bepaald archief. Wanneer de archiefvormer met zijn activiteiten is gestopt moet niet te lang met acquisitie gewacht worden. De materiële staat en ordening van particuliere archieven verslechtert over het algemeen in de loop der jaren. Om dit soort situaties te voorkomen is beleid nodig om de acquisitie van particuliere archieven te sturen en in te grijpen voordat de reconstructie van het verleden onmogelijk is en daardoor voor toekomstige generaties onbekend zal blijven.

Voor de scriptie: Een kwestie van kiezen

Citatie: Caroline de Hart, Een kwestie van kiezen. Acquisitieplannen en profielen in het Nederlandse Archiefwezen (Amsterdam: Hogeschool van Amsterdam, 2012). Scriptie.