16 juli 2005

De AIVD wil zo snel mogelijk een bewaarplicht voor verkeersgegevens,
zonder precies te weten wat de dienst ermee moet. Privacyorganisaties
vrezen het ergste. De dienst zegt dat de bewaarplicht van
verkeersgegevens een belangrijke aanvulling vormt op haar
mogelijkheden.
“Nu is de invalshoek dat we een aanwijzing hebben en dan gaan zoeken.
Met data mining kunnen we gericht zoeken naar aanwijzingen. Als er
bewaard wordt, dan het liefst zo lang mogelijk”, stelt de dienst. Voor
privacyorganisatie Bits of Freedom
is de uitspraak een bewijs voor de vrees dat de geheime diensten zich
gaan ontpoppen als gedachtepolitie. “Geheime diensten krijgen onbeperkt
toegang tot alle handelingen die je doet op internet, zonder dat er een
verdenking is. Dat leidt gemakkelijk tot verkeerde conclusies”, betoogt
Sjoera Nas namens de burgerrechtenbeweging.
“Als ik een spam-mailtje uit Pakistan krijg dan betekent het nog niet
dat ik contact heb mensen daar en als ik een website over de Koran
bezoek zegt dat niets over mijn interesses of gedachten.” Volgens haar
wordt er uit de gegevens dan ook vooral afgeleid of iemand de gedachten
in de richting van terreur laat gaan.

Voor de AIVD is het nog niet helemaal duidelijk welke schat aan
gegevens er beschikbaar komt en de organisatie stelt dan ook: “Het is
nog te vroeg om concreet te zeggen wat we met die gegevens gaan doen.
Dan nog blijft de vraag of we het zouden zeggen. Ook hier ziet Nas
groot problemen, omdat de geheime dienst zonder enige democratische
controle opereert. “De democratische controle beperkt zich op dit
moment slechts tot de democratische organen en een AIVD valt daar niet
onder.” Daarbij vraagt Nas zich sterk af of data mining wel effectief
is. Bits of Freedom ziet zich daarin gesterkt door de voorzitter van
het Europees overkoepelend orgaan van politiediensten, Heinz Kiefer,
die stelde dat dergelijke maatregelen nagenoeg geen effect hebben. “Het
resultaat zou zijn dat een grote inspanning wordt geleverd, die weinig
meer effect op criminelen en terroristen heeft dan ze een beetje te
irriteren.” Op dit moment wordt in Europa versneld gewerkt aan het
opleggen van een bewaarplicht aan alle Europese lidstaten. Een
definitief besluit hierover wordt rond 10 oktober verwacht. Volgens het
AD zijn er overigens wel degelijk concrete ideeen bij de AIVD over wat
er met de informatie moet worden gedaan. Via het ‘telefoonboek op
internet’ zou de organisatie onder meer kinderporno en terrorisme beter
willen bestrijden.
De voorgenomen plannen van justitie om een database van e-mailadressen aan te leggen noemt de Internet Society
onzinnig. Internetproviders worden binnen deze plannen verplicht de
adressen aan te leveren. “Het is de zoveelste in lijn van onhaalbare
proefballonnen die opgelaten worden”, aldus ISOC-directeur Michiel
Leenaars. Leenaars voorspelt dat de plannen gedoemd zijn te mislukken.
“We hebben alle huisadressen van alle Nederlanders in grote databases,
maar dat betekent toch nog niet dat we weten wie de afzender van een
poederbrief is?”, vraagt Leenaars zich retorisch af. De plannen zijn
onrealistisch en een onnodige belasting voor internetproviders volgens
de directeur. Michiel Leenaars ziet nog meer manco’s: “Als je via een
mailservice als die van Google of Lycos werkt, of internet via een
gratis internetprovider, hoeft je ook helemaal geen geldig adres op te
geven. En in het buitenland is dit voorstel al helemaal een lachertje.”