22 september 2005
De helft van de incidenten die bij de Inspectie voor de Gezondheidszorg
worden gemeld, hebben te maken met het operatieproces. Inspecteurs J.
van den Berg en W. Nugteren stellen in het vakblad Medisch Contact van
23 september dat geen enkel ziekenhuis de gegevensverzameling en
dossiers in de voorbereidingsfase voor eenvoudige operaties goed
geregeld heeft. Op de operatiekamers moet informatie van soms wel zes
of zeven verschillende afdelingen overzichtelijk bij elkaar komen. Dit
gebeurt echter op zoveel verschillende manieren, op papieren kaarten,
half ingevulde formulieren of via computerprogramma’s, dat de
overzichtelijkheid soms ver te zoeken is. Het nationaal elektronisch
patintendossier (EPD) dat de komende jaren in ons land wordt
gemplementeerd zou hier verandering in kunnen brengen.
In Medisch Contact
wordt deze conclusie beeldend beschreven. Jan Maarten van den Berg (49)
werkt sinds 2001 als inspecteur. Hij heeft daarvoor in het
Slotervaartziekenhuis en bij het Kwaliteitsinstituut voor de
gezondheidszorg CBO gewerkt. Van den Berg startte zijn carrire als
arts-assistent kindergeneeskunde op de neonatale intensive care. ‘Ik
vind het interessant om met de kwaliteit van de zorg bezig te zijn en
te zien hoe ziekenhuizen problemen steeds weer op een verschillende
manier oplossen. Ook onze aanpak maakt dit werk leuk. Als we ergens op
bezoek zijn, houden wij voor alles om ons heen onze ogen en oren open.
We stellen vragen en observeren.’ Chirurg Willem Nugteren (61) is sinds
anderhalf jaar inspecteur. De afwisseling is zijn belangrijkste
drijfveer. ‘Het ene moment praat ik met een disfunctionerende dokter en
daarna met politici over beleid. Verder vind ik het mooi om te zien hoe
betrokken artsen en verpleegkundigen bij hun werk zijn.’ De dossiers
van de patinten die worden geopereerd worden door Van den Berg en
Nugteren aan een kritische analyse onderworpen. De inspectie is bezig
met een onderzoek naar de gegevensverzameling en dossiervoering in de
voorbereidingsfase van weinig complexe operaties. Dit onderzoek voeren
de inspecteurs uit in twintig ziekenhuizen. Het is de eerste keer dat
de inspectie dit onderzoek uitvoert. De ziekenhuizen kregen een bezoek
van de inspectie, vulden een enqute in en er werden gesprekken
georganiseerd met chirurgen, anesthesiologen, de leiding van de OK en
de operatieplanners. De resultaten tot nu toe laten zien dat er in de
ziekenhuizen nog heel wat te verbeteren is. De inspecteurs geven wat
voorbeelden. Van den Berg: ‘Een ziekenhuis heeft een goed digitaal
systeem, maar vervolgens hangt het dossier nog van uitzonderingen aan
elkaar. Bij chirurgie gebruiken ze bijvoorbeeld nog papieren
patintenkaarten, interne en anesthesiologie gebruiken weer andere
systemen voor statussen.’ Nugteren vult aan. ‘Wat we vaak zien, is dat
jongeren met goede ideen over systemen te weinig invloed hebben. De
oudere garde zegt “wij hebben het altijd zo gedaan en het gaat goed
zo”’. Van den Berg: ‘Ook komen we de wet van de remmende voorsprong
tegen. Systemen die in 1985 heel goed werkten, maar daarna nooit meer
zijn aangepast.’
Een voorbeeld van een dossier: een galblaasoperatie. Ook hier is het
zoeken. Verschillende personen noteren de medicatie steeds anders; dan
weer met de stofnaam en dan weer als merknaam. Allerlei voorgedrukte
formulieren zijn gedeeltelijk ingevuld. Van den Berg: ‘Dat is de
ellende. Er worden allerlei mooie formulieren bedacht waarop heel veel
kan worden ingevuld en aangekruist. Maar het wordt zveel, dat iedereen
het maar gedeeltelijk invult en het nooit duidelijk is welke informatie
de “echte” is. De overzichtelijkheid verdwijnt.’ Onvolledige dossiers
kunnen tot fouten leiden, hebben de inspecteurs al bij andere
ziekenhuizen gemerkt. Nugteren: ‘Bij een amputatie stond in het
klinisch dossier de verkeerde kant aangegeven. Gelukkig was het een
rotte teen en dus evident dat de formulieren niet klopten.’ Van den
Berg: ‘In een ander ziekenhuis moest bij de patint voor een operatie
een stent uit de galgang verwijderd zijn. Maar tot het moment van de
operatie was het voor niemand op de OK duidelijk of dit ook echt was
gebeurd.’ Kritiek richt zich op de volgende elementen: het dossier is
niet overzichtelijk, informatie over wie welke beslissingen neemt,
ontbreekt.
