6 februari 2006
Nu we allen weten hoe Google, Yahoo, MSN, en AOL omgaan met de privacygegevens van de bezoekers van hun sites en de gebruikers van hun zoekmachines, is het interessant om te weten hoe het met onze persoonlijke gegevens staat bij de Nederlandse zoekmachine Ilse. Het bedrijf stelt zonneklaar dat alle zoekopdrachten die in de zoekmachine worden gegeven samen met het IP-adres van de gebruiker wordt vastgelegd in de logfiles. Op zich is dat niet zo problematisch, maar het feit dat Ilse stelt dat deze gegevens ‘voor altijd’ worden bewaard is een ander verhaal. Ilse zegt dat het deze gegevens nodig heeft om het zoekgedrag van haar gebruikers te kunnen analyseren om op grond daarvan haar zoekdienst te kunnen verbeteren. Zo worden verzamelingen IP-adressen gebruikt om zoekopdrachten bijvoorbeeld te kunnen koppelen aan geografische regio’s. Ilse stelt (maatschappelijk wenselijk) dat het deze opgeslagen gegevens enkel deelt met derden als het daartoe via de rechter wordt verplicht. Het zal dan alleen de expliciet gevraagde informatie leveren en deze voor zover mogelijk ontdoen van specifieke IP-adressen.
‘We may share aggregated non-personal information with third parties outside of Google’, zo geeft Google als standpunt van het bedrijf. Formeel heeft Google dus ook geen enkel probleem om haar data eventueel met de regering te delen, in ieder geval zeker niet op privacyredenen (hoewel ze dat steeds als argument gebruikt). Wat Google (en waarschijnlijk elke andere zoekmachine) weet van haar gebruikers is opgesomd door de Belgische onderzoeker Len Dierickx op de weblog Blockquote. Op basis van die lijst kunnen we stellen dat Google alles weet van het zoekgedrag van haar gebruikers, zeker van die gebruikers die cookies toelaten. De cookies van Google staan er in ieder geval meerdere decennia. Google geeft geen antwoord op vragen hoe het staat met het bewaren van die gegevens en de bewaartijd ervan. De schrijver van The Search, John Battelle, kreeg wel een antwoord. Op zijn weblog geeft hij aan dat Google per IP-adres alle zoekopdrachten kan verzamelen. Dat impliceert dat ook Google blijkbaar deze gegevens blijvend bewaard (in ieder geval over een zeer lange periode). Battelle geeft ook aan dat Google de gegevens ook gebruikt als het gaat om het bestrijden van klikfraude: het vals genereren van inkomsten door het veelvuldig klikken op een advertentie. Op basis hiervan kan Google een verlengstuk worden van de opsporing van politie en justitie. Met het bewaren van verkeersgegevens, waartoe het Europese Parlement besloten heeft, komt deze rol dichterbij. Bij Ilse heeft de politie nog nooit naar de loggegevens gevraagd. Niemand beantwoord de vraag waarom de loggegevens zolang moeten worden bewaard. Op zich is daar nauwelijks reden toe. Analyse van zoekgedrag gaan nooit over tientallen jaren, dus blijvend bewaren heeft geen enkele zin. Ilse beantwoord de vraag waarom IP-adressen niet worden veranderd zodat ze niet meer tot persoonsdata te herleiden zijn, maar nog wel voor analyse gebruikt kunnen worden met: ‘We kunnen wel degelijk IP adressen veranderen. Dit doen we niet omdat we daarmee informatie over de herkomst van ons bezoek zouden weggooien welke van waarde kan zijn voor productverbeteringen’. Nederlandse providers kunnen IP-adressen van hun abbonnees eenvoudig koppelen met zoekresultaten en adresdata. Tiscali zegt dat in ieder geval niet te doen: ‘Tiscali bewaart inderdaad geen zoekopdrachten van abonnees. Tiscali bewaart alleen die gegevens die zij verplicht is te bewaren en die nodig zijn voor de facturatie en dienstverlening. Tiscali kan dus geen zoekopdrachten koppelen aan de NAW-gegevens van abonnees. Dat wat wel bewaard wordt zijn de verkeersgegevens ten behoeve van de communicatie (IP-adres van de abonnee en het tijdstip waarop de abonnee online is), en dus niet om de inhoud van de communicatie’. Microsoft slaat in Nederland niets op, maar kan wel voldoen aan alle eisen van de Nederlandse Justitie. ‘MSN heeft geen database in Nederland en slaat hier dus niets op. MSN is tot dusver niet door de Nederlandse Justitie of politie gevraagd om informatie uit MS Search. Zou dat gebeuren dat zal MSN Nederland dat door inschakeling van Microsoft/MSN Corp. in de Verenigde Staten afhandelen’. Bij Yahoo Nederland kon geen antwoord gegeven worden over IP-vragen, maar het ligt in de lijn der verwachting dat Microsoft’s aanpak ook hier werkt. IP-nummers verschaffen op zich geen informatie over een persoon, maar ze zijn daaraan wel te koppelen, soms met omwegen, maar het kan wel. Adam Fields heeft dit uitgebreid beschreven op de weblof Aquick. Het vasthouden van de weblogs is uiteraard ook door de Nederlandse wetgever opgemerkt. Vanaf 1 januari 2006 kan Justitie daar ook veel makkelijker bijkomen, met name door de wetswijzigingen voor het vorderen van gegevens. De ‘branchevereniging’ van bibliotheken voert hier een fikse strijd tegen. Op grond van een ruime uitleg van deze wetswijzigingen zijn ook alle logs van de zoekmachines voor Justitie opvraagbaar. Het is de vraag of we daar in Nederland op zitten te wachten….
