21 juni 2007
De kleine bibliotheek in Leonardo da Vinci's geboortestad gaat 3.000 pagina's van het werk van het Renaissance-genie online plaatsen, in een zeer hoge resolutie en met de mogelijkheid het gehele bestand te doorzoeken. De Biblioteca Leonardiana in Vinci (Toscane) maakt de Madrid Codices (Madrid I en Madrid II) en de Codex Atlanticus beschikbaar in een digitaal archief, e-Leo. Het project wordt gefinancierd door de Europese Unie en zal uiteindelijk eveneens de Windsor folio's (uit de Royal Collection) en 12 codices uit het Institut de France. Met de digitalisering van die codices meegeteld worden uiteindelijk meer dan 12.000 pagina's online geplaatst, waardoor de grootste publiek toegankelijke publicatie van Leonardo's werk tot stand komt. Voor Leonardo's verschillende schriftelijke nalatenschappen zie het artikel van Bernard Barryte hier. De publicatie zal een belangrijke bron worden, zeker voor al die amateurs die meer dan de helft van alle informatie-aanvragen doen in de bibliotheek in het kleine stadje.
E-Leo zal de eenzame bibliothecaris Monica Taddei echter niet werkloos maken. Taddei zoekt vaak teksten voor experts die op zoek zijn naar schetsen of tekeningen van allerlei door Leonardo weergegeven objecten, mensen of dieren. Hoewel de digitalisering van deze werken van Leonardo een geweldige kans is voor wetenschappers (semantisch zoeken, gegroepeerde zoekresultaten e.d.), de grote voordelen van digitalisering worden onmiddellijk teniet gedaan als de onderzoekers geen kennis hebben van 15de eeuws Italiaans. Hulpmiddelen komen ter beschikking: een Engelse vertaling van de site wordt rond augustus verwacht, een Engelse index van alle tekeningen op het einde van het jaar. Maar voor een goed begrip is die kennis van het oude Italiaans noodzakelijk. Om Leonardo's ontwerpen en zeer onregelmatige vocabulaire te indexeren is door de experts binnen de Universiteit van Florence en van de Accademia della Crusca (het Italiaanse Instituut voor de Italiaanse taal, opericht in 1582) het bedrijf Synthema benaderd. 'Leonardo had a very modern way of jumbling things together, a true multitasker', zo zegt Federico Neri, hoofd van Research & Development bij Synthema. 'There are technical specifications next to shopping lists. Finding anything used to be mining in a literal sense'. Neri hoopt om uiteindelijk een meertalige versie te kunnen ontwikkelen, zodat de lezers de documenten kunnen doorzoeken.De hoge resolutie afbeeldingen komen heel dicht bij het origineel. Veel dichterbij dan dat zullen de meeste belangstellenden nooit bij geschriften van Leonardo komen. We zijn tenslotte niet allemaal Bill Gates, die in 1994 de Leicester Codex kocht voor 31 miljoen dollar. In januari van dit jaar (bij de lancering van MS Vista demonstreerde hij in de Britisch Library een digitale versie van de codex, samen met een van de topstukken van de Library: de Arundel Codex. Digitaal werden de beide handschriften van Leonardo toen voor de eerste keer in vijfhonderd jaar verenigd. 'This is an innovative way to bring treasures — including mine — to a new audience', zo zei Gates, terwijl de 72 pagina's van de Codex in een soort slideshow werden gepresenteerd. Met de Italiaanse digitaliseringsactie zijn de voornaamste handschriften van Leonardo straks in digitale versie raadpleegbaar.
