12 juli 2007

Een faxmachine is het meest moderne en technisch geavanceerde apparaat op het volle bureau van de 76-jarige hoofdredacteur Syed Fazlulla. Het piept en ratelt voortdurend en print een stroom van geschreven notities uit van de correspondent in New Delhi. Fazlulla is bezig met het redigeren van het eerstkomende nummer van de handgeschreven The Musalman, een krant die dagelijks verschijnt. Nadat hij bepaald heeft waar in de krant het moet worden opgenomen en het stuk heeft geredigeerd, gaat het naar zijn broer die het in Urdu vertaalt. Vervolgens gaat de tekst naar de schrijfkamer, waar een van de schrijvers de calligrafische pen ter hand neemt en begint met het uitschrijven van het bericht. In de schaduw van de Wallajah Moskee van Chennai wordt door zes man de handgeschreven krant dag in, dag uit vervaardigd. De krant is waarschijnlijk de laatste handgeschreven krant ter wereld. Vier professionele calligrafen besteden per dag drie uur aan iedere pagina. Hoewel een Islamitische krant, is het tevens een baken van liberalisme, door zowel aan vrouwen als aan niet-moslims werk te gunnen. Twee van de vier katibs (schrijvers-calligrafen van het Urdu) zijn vrouwen en de voornaamste journalist is een Hindoe. Indiase radja's en dichters bezoeken de krant regelmatig en leveren content aan.

Vanwege het liberale karakter noemde Indira Ghandi de krant 'The epitome of what modern India should be'. 'I write because I love the language', zegt Rehaman Hussein, een katib die al meer dan twintig jaar de voorpagina geschreven heeft. 'Urdu is a clean language. It is the language of our Koran'. Maar de toekomst van de krant is zeer onzeker, omdat de kunst van Urdu calligrafie een snel-verdwijnende traditie is. De krant heeft geen duidelijk opvolger die het in zijn handgeschreven vorm wil produceren als Fazlulla het niet langer meer kan. Het is een bron van spanning met zijn zoon Syed Nasarulla, die vanuit hetzelfde pand een wenskaartenbedrijf voert. Hij zal de krant slechts met grote tegenzin overnemen. 'I understand Urdu, but have no interest in calligraphy', zo zegt hij. 'There is no practical reason we have not gone to computers. If my father asks me to take over I will take over, but there will be changes'. Voordat het zover is gaat het door zoals altijd. De krant is een centrum voor de Zuid-Indiase Moslimgemeenschap en krijgt een voortdurende stroom van bekende dichters, religieuze leiders en Indiase adel over de vloer, die aan de krant bijdragen of alleen maar toekijken, terwijl ze chai drinken en hun laatste werken voordragen. De Musalman publiceert dagelijks Urdu gedichten en religieuze berichten. En verder schrijft het over de lokale politiek en worden door de schrijvers berichten uit het Engels in het Urdu vertaalt. De krant wordt echter veel gelezen en wordt zeer gewaardeerd door de Moslimgemeenschap. De krant zet elke dag zo'n 20.000 exemplaren af. Fazlulla gelooft dat de handgeschreven pagina's cruciaal zijn voor het voortbestaand van de krant en zeker voor de traditie van het handgeschreven Urdu. Eeuwenlang is calligrafie het kenmerk van sociale status, opleiding en liberale waarden in India geweest. Urdu is een mix van Arabisch, Perzisch en lokal Indiase talen. Het is ontstaan in de legerkampen van de Moslimheersers in Delhi en is de taal geworden van de dichters en de kunstanaars, omdat de taal zoveel tradities in zich bergt van zo veel verchillende culturen. Toen de Britse kolonisatoren India in bezit namen werden drukpersen geimporteerd en werd Engels de gangbare bestuurstaal. Het Urdu kwam in de verdrukking. De taal bleef de taal van de Moslimgemeenschap. Katibs konden een goede boterham verdienen, omdat er geen Urdu lettertype bestond dat op de computer kon worden gebruikt. Dat veranderde in 1997 met het eerste breed gecirculeerde Urdu computer-font. Nu leren mensen Urdu lezen en schrijven voornamelijk als een hobby. 'The real masters are all dead, or they are so old that they are blind and their hands won't work anymore', zegt Fazlulla. De Musalman heeft de tijd echter overleefd en werkt nog op dezelfde wijze als in 1927, toen de krant voor het eerst verscheen. De grootste verandering kwam in de jaren vijftig, toen Fazlulla een offset drukpers wist te verwerven, een afdankertje van een Amerikaanse drukkerij. De drukpers wordt nog steeds gebruikt. Elke katib is verantwoordelijk voor een pagina. Als iemand ziek is, maken de andere schrijvers een dubbele dienst. Ze kunnen niet vervangen worden: er zijn geen andere katibs in de stad. Als ze een fout maken, moeten ze alles opnieuw schrijven. Zij verdienen 60 rupees ($ 1,50) per pagina. De definitieve geschreven pagina's worden op een zwart-wit negatief gedrukt en vervolgens in printplaten omgezet. De krant wordt voor een cent in de straten van Chennai verkocht. De populariteit van de krant zal niet voldoende zijn om de handgeschreven calligrafische traditie in stand te houden als de laatste van de katibs stopt. Fazlulla ziet de digitale revolutie met angst en beven tegemoet. 'Urdu is sweeter when written by hand', zo zegt hij somber.