15 december 2007

Al zeker vijf jaar lang hebben milieuactivisten en media het gevaar benadrukt dat Chinese arbeiders lopen bij het ontmantelen van een groot deel van de door de rest van de wereld weggegooide electronica. Het zuidoostelijk deel van China wordt gezien als de kern van de 'e-waste', als een electronische vuilnisbelt waar aan de omstandigheden nog steeds bitter weinig is veranderd. Integendeel zelfs: het probleem wordt alleen maar groter, omdat China zelf nu ook massaal bijdraagt aan het probleem. 'China now produces more than 1 million tons of e-waste each year', zegt Jamie Choi, namens Greenpeace China in Beijing. ' That adds up to roughly 5 million television sets, 4 million fridges, 5 million washing machines, 10 million mobile phones and 5 million personal computers. Most e-waste in China comes from overseas, but the amount of domestic e-waste is on the rise', zo voegt hij er aan toe. Het vuilnis-probleem wordt gedreven door pure economische uitgangspunten. Voor het westen, waar de kosten van vuilnisverwerking vanwege allerlei veiligheidsmaatregelen voortdurend stijgen, is export van het afval naar ontwikkelingslanden bijna tien keer goedkoper dan het zelf verwerken. In China zijn arbeidskrachten genoeg, vooral arme migranten van het platteland die voor een paar yuan bereid zijn om gezondheidsrisico's te lopen en die worden uitgebuit door winstgrage ondernemers.

Hoewel internaltionale overeenkomsten en Europese regelgeving de export van oude electronisca naar China aanzienlijk heeft bemoeilijkt, zijn er nog steeds genoeg gaten in de wetgeving (en regelmatig omkoping) om die export te realiseren. En slechts een klein gedeelte van de e-waste wordt aan leveranciers als Dell of Hewlett Packard teruggeleverd voor een veilige verwerking. Meer dan 90 % van het electronische afval komt terecht op plaatsen waar milieueisen geen rol spelen, waar shredders, open vuur en zuurbaden worden gebruikt om waardevolle metalen uit het afval te winnen, terwijl giftige rookwolken en hoog vervuilde vloeistof aan de omgeving worden afgegeven. Experts zijn het er over eens dat ongeveer 70 % van de 20 tot 50 miljoen ton aan electronisch afval die jaarlijks wordt geproduceerd in China wordt gedumpt, terwijl de rest gaat naar India en arme Afrikaanse landen. Ondanks een Chinees verbod en ondanks het feit dat de Chinese regering de Conventie van Basel heeft geratificeerd, een internationale overeenkomst die deze handel verbiedt, gaat het gewoon door. Ted Smith, een Amerikaanse strategische analist van de Silicon Valley Toxics Coalition, zegt dat 'one U.S. exporter told me all that was needed to get shipments past Chinese customs officials was a crisp $100 bill taped to the inside of each container. … The central government is well aware of the problems but has been unable or unwilling to really address it.' De Europese Unie verbiedt de export eveneens, maar aangezien er geen maatregelen zijn om overtreders te bestraffen gaat de smokkel gewoon door. De resultaten van die illegale handel zijn merkbaar in ste straten van Guiyu, waar ongeveer 150.000 mensen werkzaam zijn in bedrijven voor de verwerking van 'e-waste'. Containers met computeronderdelen, video games, computer schermen, mobiele telefoons enz., van oud naar bijna nieuw, wordt in de straten gedumpt en gesorteerd voor ontmanteling of smelting. Het is 'big business' voor wie deze handel controleert. Het werk levert een arbeider gemiddeld zo'n 800 yuan op, dat is ongeveer 70 euro per maand. Het afval wordt verwerkt op dezelfde plaats als waar de mensen wonen, waardoor die continue in aanraking komen met het gif. Het grondwater is al zo vervuild dat het niet meer geschikt is voor consumptie. Een bezoeker heeft binnen de kortste keren hoofdpijn en een metaalsmaak in de mond. De hoeveelheid lood in de rivier is twee keer zo groot als volgens Europese normen zou mogen. De gezondheidsrisico's worden echter grotendeels genegeerd. Er wordt nog steeds gevist in de rivier en de rijst wordt nbog steeds gekookt in het rivierwater. 'Of course, recycling is more environmentally sound', zegt Wu Song, een oud-student van de lokale universiteit. 'But I wouldn't really call what's happening here recycling'. De ondernemers die de afvalverwerking controleren zijn niet happig op bezoek van buiten en hebben de lokale regering in hun greep. Bezoek kan dan ook rekenen op arrestatie en verwijdering uit de plaats. En de plaats krijgt steeds meer concurrentie. Legale afvalinzameling mislukt, omdat er door de 'illegale' ondernemers meer betaald wordt. 'We're not even breaking even', zegt Gao Jian, marketing directeur van New World Solid Waste uit Qingdao. 'These guys pay more because they don't need expensive equipment, but their methods are really dangerous. … Those guerrillas are convenient and offer a good price, so there is a big market for them'.