31 januari 2008
Webwereld brengt een toch wel erg explosief bericht naar buiten, over de wijze waarop ambtelijke organisaties de politiek van een minister of staatssecretaris ondermijnen. In dit geval is staatssecretaris Heemskerk met zijn open standaarden en open source-politiek aan de beurt. Want zo blijkt uit een niet-openbare aanbesteding: bedrijven die in aanmerking willen komen voor de inrichting van een nieuwe overheidsdesktop dienen vooral Microsoft-producten te leveren (in ieder geval: Microsoft's 'standaarden' te ondersteunen). Open standaarden blijven volledig onderbelicht. Het aanbestedingsdocument is in handen van de redactie van Webwereld, maar is door deze niet openbaar gemaakt aangezien het Ministerie van Financien het copyright eiste en medewerking aan publicatie weigerde. Deze niet-openbare aanbesteding (genaamd GOUD: Gezamenlijke Ontwikkeling Uniforme rijksDesktop), vraagt om een proof-of-concept voor een nieuwe desktop, voor 3.000 tot 21.000 werkplekken bij ministeries en andere centrale overheden. Het eisenpakket, zoals dat in het aanbestedingsdocument is vervat, vraagt expliciet om ondersteuning van Microsoft-techniek. Active Directory moet controle krijgen over logins, lokale firewalls en de wachttijden voor vergrendeling van de desktop. Alternatieve leveranciers, zoals Sun en Novell, bieden vergelijkbare functionaliteit, maar kunnen slechts via een omweg met Active Directory integreren. Verdere harde eisen: er moet gewerkt kunnen worden met Filemaker Pro, Microsoft's FoxPro, SQL Server Client en het .NET-platform. FoxPro databases en applicaties kunnen technisch probleemloos op Linux draaien en voor .NET zijn er niet-Microsoft oplossingen in de markt.
Het hele document ademt een voorkeur voor Microsoft. De SP wil na het uitlekken van de informatie een debat met de minister van Financiën Bos. Het hele plan staat haaks op het actieplan Open Standaarden van staatssecretaris Heemskerk om opensource-oplossingen en open standaarden binnen de overheid te stimuleren. Dit plan kon destijds op veel kritiek van de softwaregigant rekenen. In het document worden nergens concrete stappen beschreven om naar open standaarden en open source software over te gaan. Ronduit frappant is dat instellingen die zich openlijk achter de plannen van Heemskerk hebben geschaard, zoals de Nma, de Opta, de Ministeries voor Economische en Binnenlandse Zaken, onder de aanbesteding vallen. Het ministerie van Financiën gaf geen commentaar, maar SP-Kamerlid Arda Gerkens ziet redenen om uitleg aan minister van Financiën Wouter Bos te vragen. 'Als puntje bij paaltje komt blijkt het toch weer zo te zijn dat er voor een gesloten oplossing wordt gekozen', zegt Gerkens. Voor haar bevestigt het verhaal wat haar partij al lang vermoed. 'Dit bevestigt het beeld hoe ICT-aanbestedingen bij de overheid vaak gaan. Bestekken worden soms zo opgesteld dat naar de uitkomst bij voorbaat al vaststaat, zodat andere leveranciers weinig of geen kans maken'. Ze is ronduit verbaasd dat het programma van eisen op Windows geschreven is. 'We hebben net een prachtig actieplan rond open standaarden en open source en dan gebeurt dit'. Als het aan de politica ligt, heeft de minister met zijn aanbesteding een moeilijk verhaal. 'Dit zijn gewoon desktops en niet echt iets bijzonders. Wat is het probleem? Je kunt niet uitleggen waarom dit closed source moet zijn', zo zegt ze. 'Dan moet dat toch in lijn met het actieplan kunnen?' De gang van zaken heeft de SP behoorlijk geïrriteerd. Gerkens heeft niet de benodigde dertig medestanders in de Kamer gevonden om een interpellatiedebat te laten doorgaan. Ze wil nu een spoeddebat. Maar dit is afhankelijk van de brief die staatssecretaris van Financiën De Jager aan de Kamer zal sturen. Duidelijk is in ieder geval dat de Nederlandse rijksoverheid wel mooie plannen kan maken, maar als het op uitvoering aankomt toch weer heel snel terugvalt in het bekende. Was dat ook niet waar ik in Livre al over geschreven heb ?
