21 januari 2009
De Tweede Kamer ziet landelijke invoering van het elektronisch patiëntendossier (EPD) voorlopig niet zitten. In het debat gisteren wilde zelfs de PvdA niet langer vasthouden aan 1 september als deadline. Die datum leek kamerlid Roos Vermeij van de PvdA 'echt niet haalbaar'. Hiermee wordt een meerderheid van de Kamer voorstander van uitstel. Minister Klink krijgt met dit nieuwe uitstel een probleem, want het regeerakkoord wil het EPD in 2009 ingevoerd zien. Het werd al talloze keren op de lange baan geschoven. SP, GroenLinks en D66 willen ook uitstel van de invoering. Ze maken zich zorgen om de privacy van patiënten, de gebruikte IT-middelen en het draagvlak bij burgers. De GroenLinks-fractie opperde 'hackers' los te laten op de EPD-systemen om zo een beter beeld te krijgen van de beveiligingsrisico's. De SP wil een nieuw onderzoek naar de gebruikte technologie en de waarborgen voor de privacy. D66 wil een nieuwe proef voordat tot invoering wordt overgegaan. Halbe Zijlstra van de VVD, dat nog steeds pro-EPD is, zei 'dat het dossier alle elementen van een ICT-nachtmerrie' heeft. Afstel is nog niet aan de orde. De meerderheid van de Tweede Kamer is nog steeds voorstander van invoering. Via het EPD kunnen huisartsen, specialisten en apothekers informatie over patiënten en hun medicijngebruik raadplegen. Voor de invoering moet de Kamer een wet aannemen die regelt dat alle zorgverleners op het systeem zijn aangesloten. Huisartsen willen nog steeds niet meewerken aan het EPD, tenminste niet tegen de vergoeding die de minister daarvoor wil betalen.
Er is veel kritiek gekomen op het EPD. Zowel IT-deskundigen als artsen die het systeem al hebben gebruikt zijn bezorgd over de privacy. De Leidse bestuurskundige Wouter Mensink stelt ook vragen over de bedoelingen van de overheid met de patiëntgegevens die worden verzameld. Volgens Mensink kan het EPD ook gebruikt worden om medische fouten op te sporen. 'Je kunt vergelijkingen tussen ziekenhuizen maken, tussen artsen. In welk ziekenhuis zijn welke behandelingen het meest succesvol? En met een goed gevulde database kun je ook sneller zeldzame bijwerkingen van medicijnen opsporen'. Mensink, die promoveert op een onderzoek naar onder andere het EPD, stelt dat het uiteindelijk een bredere inzet kan krijgen door het anonimiseren van de data, zodat ook anderen dan zorgverleners er bij kunnen. Volgens de bestuurskundige stond in de EPD-stukken eerder al een plan medische data te koppelen aan economische gegevens. Dat zou kunnen leiden tot kosten-batenanalyses. Zo kan het bijvoorbeeld voorkomen dat iemand van 90 met hartproblemen geen nieuwe heup krijgt, omdat die te duur is of dat verzekeraars premies kunnen verhogen. 'De Kamer moet niet instemmen met het elektronisch patiëntendossier, zolang deze witte vlekken bestaan', aldus Mensink. Meer dan 330 duizend mensen maakten eind vorig jaar bezwaar tegen uitwisseling van hun medische gegevens. Om wantrouwen weg te nemen bij de burger stellen de regeringsfracties onder andere voor om zorgverzekeraars streng te straffen als ze zich toegang verschaffen tot het EPD. De Kamer wil dat alle verzekerden onmiddellijk naar een andere verzekeraar mogen overstappen als een zorgverzekeraar in een patiëntendossier kijkt. Volgens Pieter Hasekamp, algemeen directeur van Zorgverzekeraars Nederland, is het onbegrijpelijk dat de politiek zich in de discussie over het EPD op de zorgverzekeraars richt. Zorgverzekeraars hebben immers geen toegang tot de medische gegevens via het EPD. Het is een systeem van de zorgverleners en patiënten. ‘Zorgverzekeraars kunnen en willen de medische gegevens in het patiëntendossier niet gebruiken voor verzekeringsdoeleinden'. Tja, maar dan moeten alle mogelijkheden die verzekeraars zouden kunnen hebben via verzekeringsartsen onmiddellijk en expliciet onmogelijk worden gemaakt. Zorgverzekeraars begrijpen het wantrouwen van de regeringsfracties niet aangezien er geen casuïstiek is van zorgverzekeraars die medische gegevens gebruiken voor verzekeringsdoeleinden. Bovendien is het in strijd met de privacywetgeving. De maatregelen die de regeringsfracties nu voorstellen, bieden ook geen oplossing voor het echte probleem, namelijk het wantrouwen tegenover het EPD bij de burger. Hasekamp: 'Dat wantrouwen is alleen te overwinnen door alle burgers vanaf het begin directe toegang te geven tot hun eigen EPD, inclusief volledige controle over wie daar toegang toe heeft. Het EPD moet van de patiënt zijn en niet van de zorgaanbieder – laat staan de zorgverzekeraar. De nu voorgestelde maatregelen maken het probleem van het wantrouwen tegenover het EPD eerder groter dan kleiner'.
