18 februari 2009
Minister Klink is heel slim geweest. Hij heeft de Tweede Kamer laten verzoeken de invoering van het landelijke EPD uit te stellen. Geen gezichtsverlies voor hem dus. Integendeel, het gaf aan hem de gelegenheid zijn goede wil tonen ! Dat wil niet zeggen dat hij ongelukkig is met het uitstel. Verre van dat, denk ik. Wat de niet haalbare deadline is van tafel en de grote politieke discussie wordt uiteindelijk weer non-existent. Het is ook een gekke discussie. Het gaat niet over de vraag of het EPD er moet komen, maar wanneer. Het is geen discussie tussen voor- en tegenstanders van het EPD (wat een fundamentele discussie zou zijn !), maar een discussie tussen voor- en tegenstanders van een snelle invoer. En net zoals elke politieke discussie is het eigenlijk een debat, waarin niemand luistert en vooral langs elkaar wordt gepraat. En daardoor blijven tal van misverstanden bestaan. Zoals het feit dat het EPD geen EPD is: het is een manier om bestaande dossiers aan elkaar te verbinden. En de invoering daarvan gebeurt niet overhaast: al vanaf 2002 wordt het EPD voorbereid, er is een infrastructuur ontworpen, er zijn eisen geformuleerd die de veiligheid en privacy moeten waarborgen, er is een accreditatietraject opgesteld voor EPD-leveranciers en er zijn pilot-projecten opgezet.
De zorgverzekeraars staan niet te trappelen om toegang te krijgen tot het EPD. Ze hebben een eigen kanaal: de DBC-registratie. DBC is de afkorting van Diagnose Behandeling Combinatie. Dit is sinds januari 2005 het financieringssysteem in de Nederlandse ziekenhuiszorg. Een DBC is een code waarmee ziekenhuizen diagnoses en behandelingen registreren die bij een bepaalde gezondheidsklacht horen. DBC en EPD concurreren om de aandacht van de zorgaanbieders. De door de minsiter gestelde deadline was vooral bedoeld om druk op de politieke ketel te zetten. Politiek, zorgaanbieders en zorgconsumenten zijn overtuigd van het nut van het EPD. Toch lukt het niet om de gestelde doelen te halen en de beloften waar te maken. In dat opzicht lijkt het op alle andere IT-dossiers van de rijksoverheid, die ook voortdurend problematisch worden afgehandeld. Ook op lokaal niveau echter blijkt de invoering van een EPD altijd langer te duren dan gepland, duurder uit te pakken en minder op te leveren. Zoals bij de meeste IT-projecten getuigen de betrokken partijen van een weinig realistische kijk. De problematiek van de invoering werd schromelijk onderschat en ambities werden veel te hoog gesteld. De gekozen regie bij de invoering sluit niet aan op de complexiteit van het probleem. Men heeft een strakke projectplanning met een doel, tijdpad en budget, waarbij het project wordt opgebouwd rondom te behalen mijlpalen. Dat werkt niet bij een EPD. Het moet aansluiten bij het werken en denken van de arts. Het is zoeken naar een match tussen technologie en gebruiker. Dit proces is moeilijk te sturen. Waar het eindigt en hoe lang het duurt valt niet te plannen, wel te faciliteren. Er is behoefte aan mensen met improvisatietalent, niet een traditionele projectmanager. Er is behoefte aan IT'ers die dezelfde taal spreekt als de specialist. De IT'er denkt nu vaak al in oplossingen voordat de arts weet wat hij of zij wil. Dit leidt tot frustraties aan beide kanten van de tafel. Om de werkelijke behoeften boven tafel te krijgen, hebben artsen behoefte aan een gesprekspartner die weet wat medisch handelen is en die weet wat de mogelijkheden en onmogelijkheden van IT zijn. Alleen zo iemand kan verwachtingen wekken die ook kunnen worden waargemaakt. Men maakt ook veel te weinig gebruik van wetenschappelijke kennis die al beschikbaar is. Er is veel onderzoek gedaan naar de inhoud en structuur van het EPD; in de praktijk is dit nog nauwelijks toegepast. Men trekt daarmaast in EPD-projecten geen lering uit het verleden. Evalueren van eigen ervaringen wordt gezien als lastig en tijdrovend. Het blijkt dat gebrek aan flexibiliteit en slechte communicatie belangrijke oorzaken van mislukking zijn. Men had dus gewaarschuwd kunnen zijn. Het is al wat dat minister Klink nu ook hackers na de invoering wil laten testen dat de beveiliging in orde is – of niet. Het klinkt echter allemaal zo bekend….
