30 maart 2009
Gemeenten weigeren WOB-verzoeken over hun IT-aanbestedingen te beantwoorden. Dit blijkt uit uitgelekte documenten waar website Livre de hand op hebben gelegd. Het gaat om verzoeken in het kader van de Wet Openbaarheid van Bestuur van de journalist Brenno de Winter (van Webwereld) en de Stichting Vrijschrift. Die hebben bij 441 gemeenten vragen ingediend over hun beleid voor open standaarden en open source-software. Het gaat om IT-aanbestedingen sinds december 2007. De gemeenten voelen er weinig voor om te voldoen aan het WOB-verzoek. Gemeenten overleggen onderling of zij de verzoeken naast zich neerleggen, de hoeveelheid informatie minimaliseren of de hele beantwoording anderszins kunnen traineren. De gemeente Boxtel noemt de WOB-verzoeken 'onzinnige vragen' en verzoekt andere gemeenten niet te reageren. De gemeente Boekel wijst er op dat er wel antwoord gegeven moet worden, maar voegt er aan toe: 'Het verzoek gaat vrij ver en levert niet alleen extra werk op om een en ander te beantwoorden, maar kan ook vergaande consequenties hebben'. Boekel stelt de vraag welke gemeenten nog meer dit verzoek hebben ontvangen en of er één lijn getrokken kan worden. Dat voorstel krijgt bijval.
Er wordt ook gesuggereerd om kosten op te voeren voor inwilliging van het WOB-verzoek. 'Zodat er mogelijk wel ‘recht’ is op antwoord, doch dat dit behoorlijk in de papieren gaat lopen voor de aanvrager'. Een andere optie die wordt geopperd is het gezamenlijk inschakelen van een juridisch specialist. Daarbij wordt IT-jurist Arnoud Engelfriet genoemd. Die liet echter weten geen belangstelling te hebben als het doel is de Nederlandse burger informatie te onthouden waarop deze recht heeft. De Vereniging van Nederlandse Gemeenten adviseert open te zijn over de aanbestedingen, maar daarvoor wel de maximale tijd te nemen. Dit staat in een document waarin de VNG alle Nederlandse gemeenten adviseert over het verzoek. Ze komt hierin tot de conclusie dat het verzoek niet geweigerd kan worden. Ook is gevraagd naar adviezen die de gemeente ontvangen heeft naar aanleiding van het actieplan Nederland Open in Verbinding (NOiV). Daarnaast bestaat de WOB uit vragen naar contactmomenten en bijeenkomsten met programmabureau NOiV. De VNG adviseert de gemeenten om zich aan de wet te houden, maar daarbij wel de maximale termijn van vier weken op te rekken naar acht. 'Indien blijkt dat de omvang of gecompliceerdheid van het verzoek dermate is dat verstrekking meer tijd in beslag neemt, kan de termijn van vier weken met ten hoogste vier weken worden verlengd. Het bestuursorgaan heeft derhalve maximaal 8 weken om de gevraagde informatie, mits openbaar, te verstrekken. Wij adviseren u van deze termijnen gebruik te maken', zo schrijft de VNG. 'Voor het verstrekken van kopieën van documenten in het kader van het WOB-verzoek mogen gemeenten een vergoeding in rekening brengen', schrijft de VNG. 'Verzoeker geeft in zijn WOB-verzoek echter aan dat hij de documentatie zoveel mogelijk digitaal wenst te ontvangen. Indien toch kopieerkosten in rekening gaan worden gebracht, dan wil hij hierover een bericht met een schatting van de kosten. De gemeente dient bij de wijze van informatieverstrekking op grond van de WOB rekening te houden met de voorkeur van de verzoeker'. De VNG stelt dat de gemeenten zich niet aan haar adviezen hoeven te houden en zelf mogen beslissen wat ze met de informatie doen. De Winter heeft het advies met 'toenemende verbazing' gelezen. Hij ziet het advies wel degelijk als tijdrekken. Volgens De Winter is het niet zo moeilijk voor gemeenten om gehoor te geven aan het WOB-verzoek: 'De realiteit is dat tientallen gemeenten al hebben geantwoord en ik dus hele andere signalen krijg. Het lijkt erop dat dit advies is geschreven voor die gemeenten die van hun archief een complete puinhoop hebben gemaakt en dus basale IT-informatie van nog geen jaar geleden kunnen vinden. Het mag duidelijk zijn dat die gemeenten op extra aandacht en vragen kunnen rekenen'. Dat lijkt mij een voorbarige conclusie; zo erg is het archiefbeheer nu ook weer niet afgegleden. Het gaat er waarschijnlijk eerder om dat de betreffende gemeenten geen behoefte hebben aan een kijkje in de eigen keuken. Het lijkt er op dat de betreffende gemeenten wat moeite hebben de gestelde vragen te beantwoorden. Ironisch genoeg heeft de VNG zelf, volgens De Winter, nog niets heeft laten horen over een twee maanden oud WOB-verzoek aan hun eigen adres. In het verzoek worden vragen gesteld over de betrokkenheid bij NOiV en de adviezen die in dat kader aan gemeenten worden gegeven. Die acht weken daar zijn dus in ieder geval verstreken. Toch aardig om te zien dat veel Nederlandse gemeenten het moeilijk vinden op transparant te zijn over zo'n simpel onderwerp. Het is in principe ja of nee.
