19 november 2008
Het rapport over de meerkosten van de OV-chipkaart is giswerk. Accountantsverklaringen ontbreken, net als een prijskaartje voor beveiliging. Dat bleek in de Tweede Kamer toen Anne Kist tekst en uitleg gaf over zijn rapport naar de meerkosten van de OV-chipkaart, die op ongeveer 100 miljoen euro zijn geschat. Tot 2017 herhaalt Kist zijn schatting dat er nog 249 miljoen nodig is. Maar helemaal precies zijn die cijfers ook niet, want Kist stelt dat er een 'bandbreedte' is. Hoe groot die bandbreedte is: op die vraag van meerdere Kamerleden kan hij geen antwoord geven. Hij meldde eerder al dat er verborgen kosten zijn, zoals bijvoorbeeld het minder worden van de aandelen in de gegevensverwerker Trans Link Systems. Hij spreekt ook het vermoeden uit dat de OV-vervoerders waarschijnlijk een hoge inschatting van de nodige budgetten geven. Of die inschatting goed is, valt niet te controleren, want de cijfers van de vervoerders zijn niet onderbouwd met accountantsverklaringen. Kist ziet het dan ook als een inschatting van ervaringsdeskundigen door het proefdraaien met de OV-chipkaart. Kamerleden zijn niet gecharmeerd van dit nattevingerwerk en vragen zich in alle gemoede af of de genoemde bedragen correct zijn. 'Wij hebben op basis van ons onderzoek de stellige overtuiging dat wij de plank niet misslaan', zo zegt Kist. En daar moet de Kamer het dan mee doen. Dat beveiliging niet in de berekeningen is meegenomen is logisch, zo zegt Kist, want dit een 'moving target' en is niet in te schatten. Onderzoek van Royal Holloway, University of London heeft niet duidelijk gemaakt welke kosten daar te verwachten zijn. Ook de risico's zijn vaag: 'Niemand weet of we worden geconfronteerd met een aanval'.
Volgens Ronald Prins van Fox IT zijn die onzekerheden goed in kaart te brengen. 'De vraag naar meerkosten is prima te beantwoorden als je duidelijk hebt welke risico's je aanvaardt', zo zegt hij. 'Het feit dat men dat niet durft in te schatten doet mij vermoeden dat men het antwoord op die vraag niet helder op het netvlies heeft'. SP-kamerlid Roemer snapt het weglaten van de beveiligingskosten niet. 'Het is op zich juist dat die beveiligingskosten er op enig moment zullen komen', zo zegt Kist. 'Het is best mogelijk dat we nog jarenlang met deze chip verder gaan'. Dat gelooft Roemer niet echt, daarvoor is de chip te slecht beveiligd. Overigens is beveiliging niet het enige wat ontbreekt. De kamerleden willen graag weten waarom de grootste investeerder in de OV-chipkaart, de NS, niet aan het onerzoek hebben meegewerkt. Kist meldt dat dit is besloten in de regiegroep. Dit overleg is door staatssecretaris Tineke Huizinga in het leven geroepen. Voor PvdA-kamerlid Lia Roefs is duidelijk dat, omdat de NS niet in het rapport staan, er bij de Spoorwegen ook geen meerkosten zijn. De VVD vindt het ontbreken van de NS in het plaatje onacceptabel. Paul de Krom wil dat de NS meer openheid geeft. De ChristenUnie stelt vast dat voor het rapport ook de decentrale overheden niet zijn bevraagd naar hun rol. Volgens Kist was dat ook niet nodig om een helder beeld te krijgen. 'Dit rapport roept meer vragen op dan dat het antwoorden geeft', concludeert Roemer. 'Wij hebben gevraagd naar inzage in de kosten van de chipkaart. Wat wij wilden is helderheid krijgen', zegt CDA-er Jan Mastwijk. De resultaten noemt hij 'teleurstellend'. Kist gaat nu de provincies af om zijn rapport te bespreken en te bekijken wie dit gedeelte van de meerkosten moet ophoesten. Voor 31 december brengt hij verslag uit aan het departement en begin januari krijgt de Tweede Kamer die bevindingen te horen.
