4 november 2009
De Nederlandse staat kan processen tegemoet zien over de opslag van vingerafdrukken in centrale databases. Enkele organisaties vinden de databases te kwetsbaar en vreest misbruik. De risico's worden te hoog geacht. De protesten komen uit vele hoeken en hebben één gemeenschappelijk doel: een einde maken aan (centrale) opslag van vingerafdrukken in paspoorten. Sinds september worden van alle Nederlanders die een paspoort of identiteitskaart aanvragen vingerafdrukken afgenomen. De opname daarvan in paspoorten is opgelegd door de Europese Unie. Nederland gaat echter verder dan deze Europese regels en wil de vingerafdrukken in een nationale database opslaan. Volgens onze regering is dat handig. Een van de stichtingen die de staat wil aanklagen, is de deze zomer opgerichte stichting Privacy First, deze zomer opgericht door ondernemer Bas Filippini. Deze stichting heeft naar eigen zeggen contacten met gespecialiseerde advocaten en wetenschappers. Planning is om rond januari een proces te starten.
Verschillende advocaten helpen de stichting, soms gratis, soms tegen betaling, zegt mede-initiatiefnemer Charles van der Hoog. Het eerste juridische rapport ligt al klaar. De stichting zegt dat de databases waar de vingerafdrukken worden opgeslagen te kwetsbaar zijn. Volgens Van der Hoog is het onmogelijk om ze goed genoeg te beveiligen. Risico: criminelen of andere kwaadwillenden krijgen vingerafdrukken in handen. Ook de stichting Vrijbit zegt dat ze een proces tegen de staat wil starten. De stichting diende deze zomer bij het Europese Hof voor de Rechten van de Mens in Straatsburg een klacht in over opslag van vingerafdrukken door de Nederlandse staat. Het hof deed niks met de klacht. Deze weg was kansloos, omdat dit Hof alleen in heel uitzonderlijke situaties een staat kan terugfluiten als alle nationale rechtsmiddelen zijn uitgeput. Aan is er ook nog het Platform Bescherming Burgerrechten, dat dit voorjaar is opgericht op initiatief van het Humanistisch Verbond. ‘Wij denken na over hoe we een procedure tegen de staat het beste kunnen aanpakken’, zegt voorzitter Joyce Hes. Voor het proces wil het platform twee ‘zwaargewicht advocaten’ aantrekken. ‘Met het opslaan van de vingerafdrukken stelt de overheid burgers bloot aan veiligheidsrisico’s’. De staat kan volgens haar niet garanderen dat er geen misbruik van de database gemaakt wordt. Het is nog niet duidelijk of de organisaties afzonderlijke processen gaan starten, of dat ze gaan samenwerken. De organisaties beginnen samen een proces als ze overeenstemming bereiken over (nu nog) uiteenlopende uitgangspunten. De regering heeft gezegd dat het centraal opslaan van afdrukken nodig is om fraude met identiteitsbewijzen tegen te gaan. Maar voor veel opsporingsdoeleinden is centrale opslag eveneens noodzakelijk. De AIVD en de officier van justitie hebben straks toegang tot de vingerafdrukken, zo is al besloten. Nog niet voor opsporing, maar als de terreurdreiging omhoog gaat, ligt daartoe een wetswijziging op de loer. Het ligt voor de hand dat de gegevens gaan worden gebruikt voor opsporing. Hes: ‘Vingerafdrukken zijn niet altijd betrouwbaar. Bij oudere mensen is het bijvoorbeeld moeilijk om een goede afdruk te nemen'. Ook het College Bescherming Persoonsgegevens heeft steeds bezwaren geuit tegen het centraal vastleggen van biometrische gegevens. Naar de mening van het College was het wetsvoorstel, zoals dat in 2006 ter advies werd voorgelegd, in strijd met Art. 8 van het Europees Verdrag van de Rechten van de Mens omdat een gedegen analyse van de voor- en nadelen van één centrale reisdocumentenadministratie ontbreekt. Ook het gegeven dat de Officier van Justitie biometrische gegevens kan opeisen, acht het CBP een ernstige inbreuk op de persoonlijke levenssfeer omdat hiermee de administratie in feite het karakter van een opsporingsregister krijgt. Ondanks de kritiek van deskundigen en de mogelijke strijdigheid met internationale verdragen is het voorstel door het parlement en de senaat aangenomen.
