23 februari 2010
Het Eindhovens Dagblad mag een artikel over een ontslagen vrouw gewoon online laten staan. De ex-werkneemster van de TU Eindhoven claimde dat het artikel haar op Google dwars zat. Het oude nieuwsbericht over het ontslag van de vrouw bij de Technische Universiteit hoeft niet te worden aangepast, oordeelt de Amsterdamse voorzieningenrechter in kort geding. Als de krant dit zou moeten doen, dan zou het archief telkens aangepast moeten worden als iemand schade ervaart, zo oordeelt de rechter. 'Het archief zou daardoor niet meer compleet zijn'. De vrouw had de zaak aangespannen omdat ze bij sollicitaties zegt last te hebben van het bericht. Ze eiste dat de krant het artikel uit het digitale archief verwijdert, zodat Google het niet meer indexeert. De krant weigert dit omdat zo'n aanpassing een verminking van het archief zou betekenen en ingaat tegen het belang van de krant en dat van de geschiedsschrijving. Hoofdredacteur Henk van Weert is blij dat de archieven ongeschonden blijven, zoals dat ook met een papieren archief zo is. 'Als de eis was toegewezen, was het hek van de dam geweest. Dan zouden digitale archieven verworden tot gatenkaas-archieven', zo zegt hij.
De archieffunctie van nieuwssites is al lang omstreden. Door een hoge PageRank en de vele links naar nieuwsartikelen, betekent een vermelding op een online nieuwssite vaak een hoge positie in Google. Dat betekent dat mensen artikelen over zichzelf dikwijls bovenaan de zoekmachine terugvinden als ze zichzelf 'googelen'. Nieuwssites wordt geregeld gevraagd – of geëist – oude artikelen aan te passen of te verwijderen, omdat de informatie verouderd of onwelgevallig is. Ook op andere manieren kan Google reputaties maken en breken. Soms willen mensen liever worden vergeten door Google. Maar het geheugen van kranten is belangrijker dan de privacy van personen. Dat is kort en goed wat de rechtbank in kort geding deze week heeft bepaald. 'Een krant moet niet knippen in zijn archief', schreef Henk van Weert in een column. 'Wie verwijdert begeeft zich op een heilloze weg van verminking, die in geschiedvervalsing eindigt. Ik weet het, het is een groot woord tegenover het particuliere belang van die mevrouw, maar alle rampspoed kent nu eenmaal een futiel begin'. Het ED begrijpt dat mensen op internet last kunnen hebben van vergeelde knipsels. Ze hebben iets te wild geleefd als student, of willen niet worden herinnerd aan een ruzie van jaren her. De krant waarin die artikelen stonden is al lang tot pulp vermalen, maar via Google duiken ze nog op. Steeds vaker krijgen sollicitanten vragen: 'Was u werkelijk zo’n losbol in uw studententijd ?' Het gaat volgens de krant te ver om zo’n artikel te verwijderen; het webarchief 'zou een gatenkaas worden'. Het vonnis in deze zaak is het eerste waarin een rechtbank het belang van integere archieven afweegt tegen de privacy van betrokkenen. Eerder liet alleen de Raad voor de Journalistiek zich over een soortgelijke kwestie uit. De Raad volgde dezelfde lijn als de rechter nu doet. Het gaat om een bericht dat journalistiek deugt. De vrouw was op non-actief gesteld vanwege 'een gevoelige personele kwestie'. Toen het ED daarover berichtte, kon de krant nog niet weten dat de kwestie al was geschikt; de vrouw vertrok uiteindelijk. Het bericht zelf, zegt de rechtbank nu, was misschien incompleet, maar niet onrechtmatig. Wie de naam van de vrouw op Google intikt, vind het nog steeds. Ze heeft daar vast last van bij het zoeken van nieuw werk. Maar een gearchiveerd artikel online beschikbaar houden is niet hetzelfde als dat artikel opnieuw publiceren, oordeelt de rechter. En dat is een terechte uitspraak, lijkt mij. Het is inderdaad heel vervelend, maar het is niet onoverkomelijk. Of heeft Viktor Mayer-Schoenberger gelijk met zijn verhaal dat ook kranten, net als de mens, dingen moeten vergeten ?
