2 april 2010
BZK weigert de regie bij het NUP te nemen en schuift de hete aardappel naar het volgend kabinet. In februari is al aan het licht gekomen dat het helemaal mis is met het Nationaal Uitvoeringsprogramma Dienstverlening (NUP) en e-Overheid. Onderzoeker en oud-AFM-topman (Autoriteit Financiële Markten) Arthur Docters van Leeuwen trekt in een zogenaamde Gateway Review vernietigende conclusies. Hij vreest een administratieve puinhoop waardoor zelfs burgerrechten in de knel komen. Grootste probleem is volgens Docters van Leeuwen dat het schort aan regie. Het belangrijkste advies naar het ministerie van Binnenlandse Zaken (BZK) is helder: trek de regie naar je toe. Maar dat gebeurt voorlopig niet. In een brief aan de Tweede Kamer zegt BZK-staatssecretaris Ank Bijleveld (CDA) dat ze de harde conclusies en adviezen wel deelt, maar dat ze nog niet gaat ingrijpen. Dat mag het volgende kabinet opknappen. 'Zo vraagt de aanbeveling dat BZK het coördinerend departement moet zijn dat namens het Rijk kan spreken en handelen, om meer mandaat dan nu is afgesproken. Deze aanbevelingen zullen daarom ook ingebracht worden in de komende formatie', schrijft de bewindvoerster. Daarmee legt ze effectief het echte ingrijpen neer bij het volgende kabinet.
In het verleden is besloten om de verantwoordelijkheden bij de verschillende sectoren neer te leggen en daarom wil Bijleveld nadere studie naar de problematiek uitvoeren. 'Vanwege de voortdurende signalen over het gebrek aan samenhang, de kwaliteit van het opdrachtgeverschap en een echt effectieve invulling van de sturingsrol van BZK bij dit alles, wil ik ten behoeve van de middellange termijn een verkenning laten uitvoeren naar een andere inrichting van de sturing op de uitvoering van het informatiebeleid'. Wel wordt begonnen met intensievere samenwerking met onder andere de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG). Die organisatie kreeg van Docters van Leeuwen een behoorlijke veeg uit de pan. De VNG voert onvoldoende de regie richting de gemeenten en moet pro-actiever aan de slag. Het advies aan Bijleveld was dan ook helder: er is meer coördinatie nodig. Die komt er nu, doordat de VNG met BZK ook een soort dagelijks bestuur gaat vormen. Volgens de staatssecretaris is dat 'teneinde daarmee ook een gezamenlijk regisserend overleg te vormen dat de voortgang op de ontwikkeling en implementatie volgt en waar nodig escaleert tot gewenste besluitvorming'. Bij SP-kamerlid Arda Gerkens valt de brief verkeerd. Ze wijst op de tientallen, zo niet honderden miljoenen euro's die in de NUP-projecten zitten en op de waarschuwing van Docters Van Leeuwen die de situatie als urgent inschat. 'Zo hebben we straks weer een debacle en daar zit ik echt niet op te wachten, echt niet. Dit gaat over overheidsdienstverlening en veel geld'. Voor haar staat als een paal boven water dat er geen enkele reden is om niet direct de regie bij het ministerie van Binnenlandse Zaken te leggen. 'Dit is nou precies waarvoor we een demissionair kabinet hebben: om lopende dossiers af te wikkelen', zegt Gerkens. Voor haar hoort dit dan ook bij het passen op de winkel en ze vindt dit te belangrijk om nog een half jaar te laten liggen. 'Luister, de Gateway-review kwam in december al uit. Het duurt allemaal véél te lang'. Op 12 mei vergadert de Tweede Kamer over het NUP. Gerkens wil dan Bijleveld aan de tand voelen. Liever had ze ook dat debat eerder gehad, maar praktisch gezien is dat niet haalbaar. Dat ze nu haast heeft, komt niet alleen door de waarschuwing maar ook doordat er 9 juni verkiezingen zijn. Omdat er dan eerst een nieuw kabinet gevormd moet worden en ook het zomerreces nadert, vreest ze dat dit dossier pas in het najaar weer aan bod komt. 'Dat schiet dus niet op en het NUP loopt al die tijd onnodig risico'. Het persbericht van het ministerie laat uiteraard een veel positiever beeld zien. Want er zijn 'in overleg met de VNG, het IPO, de Unie van Waterschappen en de grote uitvoeringsorganisaties in de Manifestgroep maatregelen genomen die de slagvaardigheid van het Nationaal Uitvoeringsprogramma dienstverlening en e-overheid (NUP) moeten vergroten'. En: 'Op de korte termijn zal er een gemeenschappelijke overheidsbrede visie op dienstverlening worden opgesteld. Deze visie zal nog voor de zomer aan de bestuurlijke regiegroep dienstverlening en e-overheid worden voorgelegd. Deze strategische visie wordt het richtinggevende instrument. Verder maken gemeenten en KING (Kwaliteitsinstituut Nederlandse Gemeenten) in afstemming met BZK op korte termijn een voorstel hoe gemeenten de onderdelen van het NUP in gebruik kunnen nemen'. Tja, het is maar hoe je het brengt….
