13 oktober 2010

Het is nog maar de vraag of de Europese Commissie wegkomt met het in achterkamers onderhandelen over zaken die het gebruik van internet aangaan. Er is twijfel over de rechtmatigheid. D66 eist via vragen in het Europees Parlement opheldering over ACTA nu het ‘een handhavingsverdrag’ blijkt te zijn, terwijl het eerder als handelsverdrag is gekenmerkt. De geheimzinnigheid zou daarmee kunstmatig zijn en daarmee ondemocratisch. Dat is in de ogen van de partij problematisch, omdat een gedeelte over handhaving op internet gaat en dat daarmee eigenlijk alle burgers worden getroffen, die geen inspraak hebben. Ondertussen staat volgens de partij netneutraliteit, de vrijheid van internet en de toegang tot internet ter discussie. Aanleiding is een persconferentie van de Europese Commissie (EC), waarin een ‘bron’ spreekt over een handhavingsverdrag om de inbreuk op intellectueel eigendom tegen te gaan. Dat lijkt haarkloverij, maar is het niet. Een handelsverdrag wordt namelijk in het diepste geheim besproken, omdat het beurskoersen en valuta kan beïnvloeden. Maar in ACTA staat nauwelijks iets over handel en het gaat vooral om de handhaving. Nu ook de EC dit stelt, roept dat de vraag op of het overleg wel in achterkamers had moeten plaatsvinden.

Feit is wel dat er een geheimhoudingsverklaring is getekend. D66-europarlementariër Marietje Schaake heeft vragen gesteld aan de EC, die als volgt samen te vatten zijn: ‘Heeft de Europese Commissie zich kunstmatig in bochten gewrongen om ACTA geheim te houden ?’ ‘De Commisie gaf eerder aan dat een ‘voor de hand liggende andere partij’ stond op geheimhouding’, vertelt Schaake. Volgens haar is dat de VS en daar heeft Europa te veel naar geluisterd. ‘Waarom zou de EU de eisen van de VS moeten volgen en niet andersom? Door het verdrag als handelsverdrag aan te merken werd geheimhouding eigenlijk gelegitimeerd’. Dat is onjuist, omdat zij van mening is dat het bij ACTA om wetshandhaving gaat. ‘Het is belangrijk dat de commissie zwart op wit zegt welke keuzes ze heeft gemaakt. De ACTA onderhandelingen zijn bijna afgerond, maar het Europees Parlement moet dan nog instemmen met het pakket maatregelen, en niet alleen omdat het verdrag achter gesloten deuren werd uitonderhandeld is de steun minimaal’. Ook inhoudelijk heeft de politica grote bezwaren ‘als het gaat om de mix van namaak merkkleding, medicijnen en online muziek’. Ook wil het Europees Parlement niet dat netneutraliteit wordt bedreigd. Uit angst dat ACTA het gevolg is, stelt ze: ‘Vervolging van EU-burgers mag niet zonder tussenkomst van een rechter’. Als de Europese Commissie over de gang van zaken wordt teruggefloten dan is dat een politiek besluit. Het bestempelen van het verdrag als een handelsverdrag is mogelijk wel legaal. Promovendus aan de Vrije Universiteit Ana Ramalho bestudeert ACTA en stelt vast dat in het verdrag wel een stukje handel voorkomt. ‘De lidstaten en de EU zijn gezamenlijk verantwoordelijk, maar de onderhandelingen zijn geldig als aan het eind een akkoord wordt gegeven’, is de conclusie. Maar terecht of niet, voor Schaake is de maat vol. Afgelopen week werd de pers geïnformeerd door een ‘bron’, terwijl het parlement in het geheim op de hoogte kwam. Zij noemt dat ‘niet meer van deze tijd’ en wil na opheldering analyseren of het hele proces nog wel politieke goedkeuring kan wegdragen of dat het verdrag opnieuw moet gebeuren, zoals eerder ook bij het akkoord over bankgegevens (SWIFT) gebeurde.