20 januari 2011
Een aantal zoekmachines trekken de eigen diensten voor in de zoekresultaten die zij bieden. Zo vinden gebruikers van Google eerder Gmail als gezocht wordt op ‘e-mail’ dan bij concurrenten. Dat blijkt uit onderzoek van Harvard-professor Ben Edelman. Edelman onderzocht 32 zoektermen zoals e-mail, calendar en maps bij vijf zoekmachines (Google, Yahoo, Bing, Ask en AOL). De data werd verzameld in de maand augustus van vorig jaar. Google heeft altijd ontkend dat eigen diensten voorrang krijgen in de zoekresultaten. Toch is Google samen met Yahoo het bedrijf dat de meest afwijkende zoekresultaten biedt in vergelijking met de gebruikelijke algoritmes. Google linkt meer dan drie keer zo vaak naar eigen diensten als andere zoekmachines naar de diensten van Google linken. Als gekeken wordt naar de zoekterm e-mail ziet de top drie van Google er als volgt uit: mail.google.com, www.mail.com en mail.yahoo.com. Bij Yahoo stuitten gebruikers respectievelijk op mail.yahoo.com, www.mail.com en www.gmail.com. Hetzelfde is waar te nemen bij de zoekterm mail.
Ook zoekopdracht calendar geeft scheve resultaten. Bij Google resulteert deze opdracht in www.timeanddate.com, google.com en download-llnw.oracle.com, terwijl Yahoo louter eigen diensten toont: calendar.yahoo.com, calendar.yahoo.com en developer.yahoo.com. Ook voor de zoektermen maps en video zijn vergelijkbare resultaten waarneembaar. Verder bleek dat gebruikers regelmatig het eerste zoekresultaat negeren. Dat bewijst volgens Edelman dat zoekmachines niet alleen algoritmes aan hun laars lappen, maar ook niet de meest relevante links bieden. 29 procent van de gebruikers van Google klikken na het zoeken met de term e-mail op het bovenste resultaat: gmail.com. 54 procent kiest voor de tweede mogelijkheid: mail.yahoo.com. Bij zoekmachine Yahoo gebeurt iets vergelijkbaars bij het zoeken naar video. Het bovenste resultaat, video.yahoo.com werd door 22 procent aangeklikt terwijl 39 procent koos voor youtube.com, de tweede optie. Google is het niet met de bevindingen van Edelman eens, laat het bedrijf weten in een reactie. 'De heer Edelman is al lange tijd consultant voor Microsoft, dus het is voor ons geen verrassing dat hij met een duidelijk subjectief onderzoek komt, waarin zijn broodheer met vlag en wimpel slaagt en Google zakt', stelt een woordvoerder van Google Nederland. 'Google bevoordeelt nooit haar eigen diensten in de lijst van organische zoekresultaten. We voeren uitgebreid onderzoek uit om ervoor te zorgen dat de voor gebruikers meest relevante resultaten bovenaan verschijnen'. Of dit begunstigen van eigen diensten in de organische resultaten ongeoorloofd is, laat Edelman in het midden. Dergelijke praktijken vormen wel het hart van het antitrustonderzoek dat de Europese Commissie momenteel doet tegen Google. Drie verticale zoekmachines hadden geklaagd dat zij naar onder in de resultatenlijst van Google zijn verbannen. Zo zou Google mogelijke concurrentie kleinhouden en uitschakelen, luidt de aanklacht. Sinds eind november is het vooronderzoek afgerond en doet de EC nu een antitrustonderzoek. Daartoe heeft het onlangs een vragenlijst aan concurrenten en klanten van Google gestuurd, om bewijs te verzamelen van dubieuze voortrekkerij. Feit is dat Google in al zijn officiële verklaringen steevast ontkent dat de eigen diensten een aparte status hebben in de organische resultaten. Dat standpunt lijkt na dit onderzoek moeilijk houdbaar. Als klapper op de vuurpijl wijst Edelman op een video uit 2007, waar zoekchef Marissa Mayer erkent dat Google wel degelijk eigen diensten kunstmatig bovenaan zet. Google is hiermee begonnen met de introductie van Google Finance, en doet dat sindsdien ook met andere diensten, geeft Mayer schoorvoetend toe. Edelman was inderdaad consulent bij een tiental organisaties, waaronder Microsoft. Bovendien is Ben Edelman als jurist betrokken bij een rechtszaak tegen Google over het uitbuiten van tikfoutdomeinen. Google ontkent ook met klem dat Marissa Meyer in de video van 2007 erkent dat Google de organische resultaten kunstmatig oppoetst. Mayer spreekt daar over de OneBox, het vak bóven de de lijst met links waar Google een resultaat prominent visueel uitlicht. Hierdoor verschuiven de 'normale' links overigens wel een flink stuk naar beneden op. Zoekexpert Danny Sullivan heeft ook methodologische kritiek op het onderzoek. Edelman legt veel te veel nadruk op de gevallen waarin Google-diensten bovenaan of bijna bovenaan staan. Dit is bij slechts 19 procent van de 32 geteste zoektermen het geval, constateert Sullivan. Volgens hem kan uit dezelfde resultaten net zo goed bewijs voeren dat Google zijn eigen diensten juist niet voortrekt.
