Minister Schultz is ten onrechte aangepakt door het CBP voor privacyschending, betoogt landsadvocaat Cécile Bitter bij de bestuursrechter. Het controleren van ambtenaren op basis van hun BSN is namelijk nodig voor beveiliging, argumenteert zij namens het ministerie. Bitter probeert voor minister Schultz van Infrastructuur en Milieu onder een dreigende dwangsom uit te komen. In februari tikte het College Bescherming Persoonsgegevens (CBP) het ministerie op de vingers voor het gebruik van het BSN bij de Rijkspas. Volgens de landsadvocaat is dit een zaak van groot belang. Formeel gaat het om één ministerie, maar eigenlijk staat de hele procedure van de Rijkspas ter discussie. Dat dit zwaar wordt aangezet, blijkt ook uit de aanwezigen bij de zitting. In totaal zijn er vijf ambtenaren met de pleitbezorgster meegekomen.
Volgens de landsadvocaat klopt de constatering van het CBP niet. Het BSN wordt eenmalig gecheckt: alleen bij de uitgifte van de Rijkspas. Dat moet goed gebeuren, omdat er soms mensen zijn die dezelfde naam en geboortedatum hebben. Ook worden er zonder die controle sneller fouten gemaakt.
Na dit eenmalige gebruik zou het nummer ook niet bewaard worden in het kaart management systeem voor de Rijkspassen. Er is een centrale administratie, omdat ambtenaren van verschillende departementen bij elkaar op kantoor kunnen komen en dan toch met eigen pas moeten werken. Een koppeling met andere systemen is niet mogelijk, verzekert het ministerie.
Het grote belang van goede controle bij de uitgifte van de Rijkspas komt volgens het ministerie voort uit het gebruik van die pas. Dit is meer dan ‘een toegangspas voor de fietsenstalling’, sneert landsadvocaat Bitter naar een opmerking uit een interview van CBP-voorzitter Jacob Kohnstamm. Het gaat om toegang tot gevoelige objecten van het ministerie zelf tot aan bijvoorbeeld de stormvloedkering. De Rijkspas voorziet in toegang tot documenten, de beveiliging van medewerkers en het zetten van digitale handtekeningen.
Gebruik van het BSN voor de Rijkspas is volgens Bitter toegestaan op basis van de Wet algemene bepalingen burgerservicenummer (Wabb). Zij stelt dat de overheid het nummer wel mag gebruiken in combinatie met de toegangspas, omdat de overheid altijd handelt in het algemeen belang.
Advocaat Christiaan Alberdingk Thijm van het CBP vindt die redenatie complete onzin. Hij wijst erop dat bedrijven ook passen uitgeven en niet met het BSN mogen werken. ‘De Rijkspas is een toegangspas. Niet meer en niet minder’, stelt hij ook. Volgens hem is het vooral makkelijk om eventjes een BSN in te kloppen. ‘Dat gemak staat nu ter discussie’.
Hij stelt dat de Wabb niet de Wet bescherming persoonsgegevens aan de kant mag zetten. De centrale vraag is dan ook of het mogelijk is om hetzelfde te bereiken met het voeren van minder administratie. De noodzaak voor het BSN is volgens Alberdingk Thijm niet aanwezig en dus mag dat nummer niet worden gebruikt. Gemak mag geen reden zijn. Ook verwijst de advocaat naar Europese regelgeving, die boven landelijke wetgeving gaat. De verwerking van het BSN zou volgens Europese regels ook niet mogen.
Dat het wel noodzakelijk is, leggen ambtenaren uit tijdens de vragenronde van de zitting. Zij hebben onder de 18.169 ambtenaren op het ministerie 15 mensen gevonden die dezelfde voorletters, achternaam en geboortedatum hebben. Of die ‘doublures’ ook hetzelfde geslacht en geboorteplaats hebben, kunnen de ambtenaren niet aangeven.
Alberdingk Thijm gaat niet mee met die ‘doublure’-redenatie. Hij wijst erop dat de het BSN van de wet alleen ingezet mag worden als er daardoor sprake is van statistisch relevant onderscheid. Is dat er niet, dan mag het Burgerservicenummer niet worden gebruikt. Ook een rechter maakt duidelijk dat hij twijfelt over het belang van het BSN voor de Rijkspas.
Momenteel zijn er al duizenden Rijkspassen uitgegeven zonder deze BSN-controle, die volgens het ministerie wel noodzakelijk is. Het ministerie zegt dan ook dat alle uitgiften voortaan worden gecontroleerd tegen het BSN. Als tenminste deze rechtszaak wordt gewonnen.
Als de controle niet plaatsvindt, is het mogelijk dat het hele idee van de Rijkspas onder druk komt te staan. Een ambtenaar bij de zitting trekt in twijfel of volgende fases nog wel uit te voeren zijn. De multifunctionele pas zou dan verworden tot slechts een reguliere toegangspas.
