Onderzoeksresultaten van het hoger onderwijs kennen geen groei in de openbare toegankelijkheid via het internet. Dit blijkt uit het onderzoek Monitor Nederlandse Onderzoek Repositories 2011 dat SURF heeft laten uitvoeren. Hoewel de Berlin Declaration on Open Access ondertekend is door alle universiteiten, de HBO-raad, en ook de KNAW en NWO, heeft zich dat nergens vertaald in concrete doelstellingen. Het aandeel Open Access-publicaties komt voor weinig universiteiten boven de 20% uit. In de HBO Kennisbank, waar kennisproducten van hogescholen worden ontsloten, blijft het aantal open toegankelijke publicaties en afstudeeropdrachten achter bij het aantal lectoraten en afgestudeerden. Het onderzoek vergelijkt de situatie van 2007 met 2011 voor de universitaire repositories. Voor de hogescholen is dit onderzoek voor het eerst gedaan.

Het rapport doet aanbevelingen aan het hoger onderwijs en onderzoek om de toegankelijkheid van Nederlands onderzoek te vergroten: formuleer gezamenlijk beleid en maak het makkelijk voor auteurs om publicaties te deponeren. Ook moeten collectieve werkafspraken over de nationale infrastructuur worden gehandhaafd en geactualiseerd. Het rapport biedt een handvat om met de betrokken partijen te bepalen hoe deze aanbevelingen opgepakt worden en door wie.

De publicaties die beschikbaar komen in de wetenschapsportal NARCIS, worden door universiteiten en onderzoeksinstellingen aangeleverd. Uit het onderzoek  blijkt dat het totale aantal publicaties in NARCIS groeit, maar dat het aandeel dat Open Access beschikbaar is, constant blijft. Van het aantal publicaties, zoals geregistreerd voor VSNU-rapportages, komt het aandeel Open Access voor weinig universiteiten boven de 20% uit. En dat is geen substantiële verbetering ten opzicht van de monitor van 2007.

De NARCIS-website vertoont nogal wat onvolkomenheden, deels toe te schrijven aan de aanleverende repositories en deels aan de centrale verwerking van de gegevens die worden opgehaald uit de repositories. Een belangrijke handicap is het ontbreken van gezamenlijke werkafspraken die aansluiten bij de laatste technische ontwikkelingen.

De HBO Kennisbank oogst en toont de inhoud van 21 HBO-repositories. In totaal gaat het eind 2011 om bijna 20.000 publicaties, waarvan 15.000 publicaties Open Access beschikbaar zijn. Hoe zich dat verhoudt tot het totaal aantal publicaties van een instelling is niet na te gaan omdat noch de HBO-raad noch de instelling deze cijfers heeft.  Maar het lijkt er op dat maar een beperkt deel van de onderzoekspublicaties in de HBO Kennisbank terechtkomt.

De beschikbare afstudeeropdrachten van studenten zijn allemaal Open Access. De aantallen zijn blijven stijgen over de afgelopen jaren tot bijna 2000 in 2010.  Maar het aantal beschikbare afstudeeropdrachten is maar een fractie van het totaal aantal afgestudeerde studenten.

In het onderzoek is gekeken naar de Open Access beschikbaarstelling van de onderzoeksoutput van universiteiten, hogescholen en onderzoeksinstellingen. Ook is onderzoek gedaan naar het beheer en de organisatie van de repository infrastructuur, de technische ontwikkelingen en de dienstverlening op basis van repositories. Op basis hiervan schetsen de auteurs, Maurits van de Graaf en Leo Waaijers, een toekomstscenario voor NARCIS  en de HBO Kennisbank en doen zij aanbevelingen aan de instellingen. De aanbevelingen in het rapport zijn op hoofdlijnen al besproken met vertegenwoordigers van de betrokken instellingen. Ook deze vertegenwoordigers zien hierin goede aanleiding voor een brede discussie met de stakeholders over het maken van afspraken en taakverdeling voor de optimalisatie. SURF neemt de regie voor de heroriëntatie op de repository-infrastructuur.

Sinds 2003 werken de Nederlandse universiteiten aan een infrastructuur voor Open Access tot kennis. Zij hebben een netwerk opgezet van repositories in Nederland om publicaties op te slaan en toegankelijk te maken via het internet. NARCIS is de centrale ingang voor onderzoeksinformatie van Nederlandse universiteiten en onderzoeksinstellingen. Naar het voorbeeld van de universiteiten zijn een aantal jaar later de hogescholen een vergelijkbaar netwerk gaan bouwen. De HBO Kennisbank is de gezamenlijke portal met zoek- en andere functionaliteit voor gebruikers van deze kennisproducten van hogescholen.