10 april 2009
Het ministerie van Economische Zaken heeft een samenwerking opgezet met de Belgische overheid voor digitale vaardigheden, de promotie van open source-software en oneerlijke handelspraktijken. Staatssecretaris Frank Heemskerk en zijn Belgische collega Vincent van Quickenborne hebben hiervoor een intentieverklaring getekend, bij Heemskerks werkbezoek aan België gisteren. 'Nederland en België zijn nauw verwant. Door actiever samen te werken op een aantal terreinen kunnen we beter profiteren van elkaars ervaringen en kennis. Wij gaan onder meer de krachten bundelen om elektronische vaardigheden van burgers te bevorderen en open standaarden en open source software internationaal te promoten', zegt Heemskerk. Van Quickenborne is minister voor Ondernemen en Vereenvoudigen, en heeft ook het Belgische telecombeleid in zijn portefeuille. De samenwerking moet het aantal digibeten verminderen en open IT gebruiken én uitdragen. Voor de digitale ontwikkeling van burgers deelt Nederland nu de 'vaardigheidstest' DQ-test met België. Het is nog niet bekend hoe de twee landen meer gebruik van open standaarden en open source gaan aanmoedigen.
Heemskerk heeft ook in eigen land nog wat werk te verzetten voor het eigen beleid voor meer open IT bij de overheid. Zo blijken op zowel nationaal niveau als op gemeentelijk niveau nog genoeg problemen te zijn met de verplichting voor open standaarden en open source. Het programmabureau NOiV constateert geregeld afwijkingen bij aanbestedingen voor overheids-IT. De staatssecretaris heeft al laten weten dat EZ nu strenger gaat toezien op naleving, en bijvoorbeeld gemeenten gaat helpen bij hun aanbestedingen. Die tik op de vingers is wat afgezwakt door de mededeling dat het 'natuurlijk wel de eigen verantwoordelijkheid blijft van de gemeenten zelf'. Zo wordt er lang niet altijd gevraagd om open standaarden, laat staan open source-software. Volgens de regels kunnen overheden en overheidsinstanties daarmee wegkomen als ze bijvoorbeeld de woorden 'of gelijkwaardig' toevoegen aan een product of technologie genoemd in een aanbesteding. Ook is het mogelijk een project op te delen in kleinere projecten die dan niet onder het open overheidsbeleid vallen, zoals is gedaan met de niet-openbare aanbesteding voor de Rijksbrede desktopomgeving GOUD. Door functionele eisen zou dat project al neerkomen op een bestelling bij Windows-leverancier Microsoft. In de praktijk is de vraag naar specifieke producten of niet geheel open standaarden vaak het gevolg van de reeds in gebruik zijnde IT-middelen. Nieuwe hardware en software moet daar wel op aansluiten. Daarnaast kan een aanbesteding voor open desktopsystemen veranderingen in de backendsystemen vereisen, wat dan een ander budget betreft en een ander project zou zijn. Ook kunnen overheidsinstanties te veel verschillende functies en aansluitingen op gesloten systemen tegelijk willen, wat dan open source weer kan uitsluiten. Binnenlandse Zaken heeft dit ontdekt ná het publiceren van de aanbesteding voor een geheel nieuw, Rijksoverkoepelend e-mailsysteem. Die aanbesteding is nu dan ook ingetrokken.
