13 augustus 2010
De Koninklijke Bibliotheek maakte enige tijd geleden bekend vier Nederlandse eeuwen kranten beschikbaar te gaan stellen op kranten.kb.nl. Momenteel is er echter een discussie gaande. Wat te doen met controversiële teksten, zoals bijvoorbeeld nazistische teksten in de NSB-krant Volk en Vaderland of teksten in De Misthoorn, een antisemitische krant die rond de Tweede Wereldoorlog in Nederland verscheen ? Mag de Koninklijke Bibliotheek (KB) die kranten ook digitaal beschikbaar stellen ? Op die vraag is het antwoord nog niet zo helder. Justitie heeft de bibliotheek gewaarschuwd. Het publiceren van de kranten met nazistische teksten kan door het ministerie van justitie gezien worden als haatzaaierij. In dat geval zou de bibliotheek voor de rechter kunnen worden gedaagd zodra het de kranten op internet heeft gezet. De kranten zijn momenteel al wel fysiek op te vragen bij de bibliotheek. Bezoekers van de bibliotheek krijgen de kranten echter pas te zien nadat ze een verklaring hebben ondertekend. Dit om bijvoorbeeld te voorkomen dat (kinderen van) NSB’ers onverwachts geconfronteerd worden met mensen die hen ter verantwoording roepen over verleden.
De KB wil de kranten digitaal beschikbaar maken zonder zelf als erfgoedinstelling een oordeel te geven over de inhoud van de kranten. Tegenover RTL Nieuws heeft de bibliotheek laten weten nog deze maand met experts in gesprek te gaan over de kwestie. Tijdens die bijeenkomst wordt bekeken hoe de online publicatie van bepaalde krantenstukken maatschappelijk zou vallen. De bibliotheek legt zijn oor onder meer te luisteren bij verschillende historici, het Centrum Informatie en Documentatie Israël (CIDI) en kinderen van NSB’ers. In een column van Frank van Vree in De Groene Amsterdammer werd het probleem met betrekking tot het publiceren van nazistisch materiaal twee maanden geleden al aan de kaak gesteld. Deze week is de discussie verder opgelaaid op Het Archiefforum en de website van VPRO Geschiedenis. De VPRO is net als Van Vree van mening dat de bibliotheek het historische materiaal uit de oorlogsjaren gewoon moet publiceren. Om die woorden kracht bij te zetten heeft de omroep op zijn website enkele NSB-propagandafilms beschikbaar gesteld. ‘Zonder oorspronkelijk historisch materiaal is het tenslotte onmogelijk om verantwoord onderzoek te doen. En ook deze website geeft verder geen inhoudelijk oordeel over dit materiaal, net als de KB’, aldus de VPRO. In Nederland wordt om de zoveel tijd ook gediscussieerd over het ‘Mein Kampf‘-verbod. Sinds 1974 mag het boek waarin Adolf Hitler zijn ideeën over Duitsland, ras en politiek uit de doeken deed in Nederland niet meer verkocht of herdrukt worden. Drie jaar geleden liet minister Ronald Plasterk nog weten dat dat verbod wat hem betreft opgeheven werd. Een kleine meerderheid in de Tweede Kamer was dat toen echter niet met hem eens. Een Nederlandse vertaling is echter wel gewoon op internet te vinden. In Duitsland wordt momenteel overigens gewerkt een een heruitgave van het boek. Die heruitgave bevat ook wetenschappelijk commentaar. De auteursrechten van het boek die in 2015 verlopen liggen bij de deelstaat Beieren. Het auteursrecht op Mein Kampf verloopt in 2015.
