16 augustus 2010

D66 heeft in een spoedprocedure opheldering geëist van de Europese Commissie over druk vanuit de Verenigde Staten om Wikileaks-voorman Julian Assange aan te pakken. Ook wil de partij weten of er plannen zijn om websites te censureren. Aanleiding voor de schriftelijke vragen is de oproep van de Amerikaanse regering aan diverse landen op het indienen van strafklachten tegen Assange of Wikileaks. D66-Europarlementariër Marietje Schaake wil opheldering van zowel de Europese Commissie als de Raad van Ministers van Buitenlandse Zaken en Justitie over de kwestie. Zo moet duidelijk worden welke landen zijn benaderd en of er een gezamenlijk Europees standpunt komt. Ook vraagt ze duidelijkheid of er actie tegen de klokkenluiderssite wordt genomen. Verder wil ze dat de bestuurders kleur bekennen op het gebied van persvrijheid. Ook vraagt ze of Europa maatregelen wil nemen om vrijheid van expressie te beschermen. Daarom verzoekt ze om de garantie dat er geen websites geblokkeerd worden, geen censuur wordt gepleegd en bij ingrijpen alleen volgens de wettelijke regels wordt gehandeld.

De Verenigde Staten hebben de middelen om te voorkomen dat Wikileaks geheime documenten over de oorlog in Afghanistan lekt en als het die niet inzet, heeft het zichzelf te verwijten, aldus Washington Post columnist Marc Thiessen, een nogal radicale rechts-conservatief. Assange liet onlangs weten dat hij binnenkort 15.000 documenten over de oorlog via de klokkenluidersite zal vrijgeven. Volgens het Pentagon brengt hij daarmee de staatsveiligheid in gevaar. Assange werd al door de Amerikaanse autoriteiten verhoord, waarop er een mysterieus bestand genaamd ‘insurance.aes256‘ online verscheen. Wat er in het bestand zit is onduidelijk. Het is negentien keer groter dan de eerder geplaatste documenten over de Afghaanse oorlog, en zou groot genoeg zijn voor de gehele Afghaanse database, alsmede andere geheime databases die in het bezit van Wikileaks zouden zijn, aldus Wired. Assange liet tijdens dit gesprek weten dat hij alleen het wachtwoord hoeft te geven om de inhoud beschikbaar te maken. Dat lijkt erg veel op chantage. Daarbij komt dat een beroep op ‘vrije pers’ wel heel erg veel levens op het spel zet, iets waar ook Amnesty International op wijst. Die organisatie roept op tot voorzichtigheid met dergelijke gevaarlijke bestanden. Volgens Schaake is er veel onduidelijk. ‘Ik wil precies weten hoe de vork in de steel zit en dus moet duidelijk worden wat er nu precies achter de schermen plaatsvindt’, zegt ze. ‘Het is belangrijk dat er nu niet te drastisch wordt ingegrepen om één kwestie. Mij gaat het om een eerlijke rechtsgang’. Overigens benadrukt ze dat een land het recht heeft om staatsgeheimen te verdedigen. ‘Het is alleen nu niet duidelijk of het echt staatsgeheimen betrof en wie er gelekt heeft’, meent de politica. ‘Of je dat Assange moet aanwrijven moet onderzocht worden, want faciliteren is niet hetzelfde als lekken op zich’. Dat klopt: de beslissing om het materiaal te publiceren is in vele gevallen erger dan het lekken zelf. Schaake verwacht niet dat Assange in Europa zal worden gearresteerd. ‘Het is een complexe juridische situatie en het is niet duidelijk wat hij nou precies gedaan heeft behalve de pers te woord staan’, vertelt ze. ‘Bij mijn weten is er ook geen internationaal arrestatiebevel tegen hem uitgevaardigd’. Wel vreest ze dat overheden doorslaan en websites gaan censureren. Door het onderwerp op de agenda te zetten wil ze dat voorkomen. Eerder organiseerde ze al een bijeenkomst in het Europees parlement over persvrijheid en stelde een motie voor om bij de toetredingsonderhandelingen met IJsland hun verregaande regels voor persvrijheid in Europa te introduceren. Deze motie is bijna unaniem aangenomen. ‘Mensen zullen in het digitale tijdperk anders moeten denken. Het is echt tijd voor radicale transparantie’, betoogt ze dan ook. ‘Alleen dan kun je geloofwaardig nog iets als geheim bestempelen. Nu wordt er teveel geheim gehouden’.