28 januari 2009
Niek Marsman studeerde in juli 2008 af aan de UvA (Documentaire Informatiewetenschap) met een scriptie over kennismanagement. Wij publiceren zijn scriptie nu hier, gezien de fundamentele betekenis van het thema voor de ontwikkeling van organisaties. Kennismanagement kent verschillende stromingen. Zo is er het onderscheid tussen impliciete kennis en expliciete kennis. Impliciete kennis bevindt zich in de hoofden van mensen terwijl expliciete kennis is vastgelegd op een kennisdrager (papier, digitaal, etc.) Daarnaast is er de flow en stock-benadering. Deze borduurt voort op het verschil tussen impliciete en expliciete kennis. De stock-benadering gaat ervan uit dat je impliciete kennis kunt expliciteren en opslaan op gegevensdragers. De flow-benadering gaat ervan uit dat kennis niet buiten mensen kan bestaan en is gericht op het bevorderen van de communicatie tussen mensen. Twee andere stromingen die nauw met elkaar samenhangen zijn organizational memory en de lerende organisatie. De eerste gaat ervan uit dat organisaties kennis die is opgedaan in het verleden moeten vasthouden en ontsluiten, de tweede gaat een stapje verder en benoemt vijf disciplines die ingezet moeten worden om de organisatie te veranderen in een lerende organisatie. Om het referentiekader te completeren worden kort enkele goeroes op het gebied van kennismanagement genoemd: Alvin Toffler, Peter Senge, Ikujiro Nonaka en Hirotaka Takeuchi en Mathieu Weggeman. Kritische succesfactoren zijn aangewezen factoren die van kritiek (doorslaggevend) belang zijn voor het slagen van de uitvoering van een verandering. Op het gebied van kennismanagement is geprobeerd deze succesfactoren te benoemen en onder te verdelen. De vier hoofdfactoren zijn organisatie, infrastructuur, cultuur en mensen. Onder de succesfactor organisatie vallen de volgende componenten: missie, visie en doelen, strategie, kennisbeleid, managementstijl, processen en structuur. Onder infrastructuur vallen de componenten techniek, informatievoorziening en werkomgeving. Onder cultuur vallen communicatie, samenwerking en teamleren. Als laatste vallen onder de succesfactor mensen de componenten attitude, persoonlijk meesterschap, mentale modellen en motivatie. Uit de succesfactoren en de onderliggende componenten kunnen slaag- en faalfactoren van kennismanagement worden afgeleid. Deze factoren kunnen ervoor zorgen dat een kennismanagement-initiatief een succes wordt maar ook een mislukking. Daarbij moet men in acht nemen dat alle factoren met elkaar samenhangen en elkaar kunnen beïnvloeden. Om een koppeling te maken naar de praktijk is een onderzoek gehouden naar kennismanagement bij een adviesbureau.
Succesfactoren voor kennismanagement
Niek Marsman
