17 januari 2011
De Hoge Raad tikt het Hof Den Haag op de vingers en vernietigt het arrest waarin het laten zien van een jas met daarop de letters ‘A.C.A.B.’ strafbaar is, omdat het beledigend zou zijn voor politieagenten. Dat ‘A.C.A.B.’ staat voor ‘All Cops Are Bastards’ is namelijk algemeen bekend, oordeelde het Hof. Deze conclusie werd ondersteund door een zoekactie op internet. Het hof heeft gezocht op ‘A.C.A.B.’ in combinatie met ‘cop’ en kreeg 190.000 hits. ‘Nu onder een substantieel deel van het publiek bekend is dat een betekenis van de afkorting A.C.A.B. is: ‘All Cops Are Bastards’, heeft deze afkorting daarom als een feit van algemene bekendheid te gelden’, schreef het Hof in februari 2009. Maar het ‘bewijs’ daarvoor had het Hof zelf bij elkaar gegoogeld zonder dit ter zitting te behandelen, dus zonder de kans op weerwoord van de advocaten van de verdachten. Daarmee heeft het Hof in strijd gehandeld met het principe dat al het relevante bewijs op de zitting moet worden besproken, vonnist de Hoge Raad. Een terechte reprimande, vindt ict-jurist Arnoud Engelfriet: ‘Rechters moeten niet zelf na de zitting gaan googelen maar eerder vooraf, en dan de partijen vragen daarop te reageren’.
Bovendien slaat het aantal zoekresultaten in Google dat het Hof als bewijs aanvoert voor ‘algemene bekendheid’ helemaal nergens op, constateert het hoogste rechtscollege. Het gaat immers alleen om bekendheid in Nederland. En wie zoekt op ‘A.C.A.B.’ in combinatie met ‘cop’ voor pagina’s uit Nederland, krijgt minder dan 5000 treffers. En dat is ná de golf van publiciteit rondom deze rechtszaak, en een andere recente zaak over ‘1312’, dat ook zou staan voor ‘ACAB’, omdat de cijfers staan voor de plek van letters in het alfabet. Daar komt nog bij dat het om algemene bekendheid gaat ten tijde van het te laste gelegde feit: 16 maart 2007. Wie googelt op resultaten uit Nederland tot die bewuste datum, krijgt slechts 29 treffers. Voor pagina’s in het Nederlands geeft Google zelfs maar 9 resultaten. Kortom, het Hof moet zijn huiswerk opnieuw doen. Een dienstdoende agent voelde zich door de tekst beledigd en sloeg de drager van de jas in de boeien. Die wist wat de tekst betekende en had het kledingstuk daarom aangeschaft, aldus de Hoge Raad. De raad heeft de zaak terugverwezen naar het hof, dat meer onderzoek moet doen naar de bekendheid van de afkorting en de betekenis ervan. Het hof veroordeelde de man in 2009 voor het opzettelijk beledigen van het openbaar gezag. Hij kreeg een voorwaardelijke boete van 200 euro. Volgens de advocaat van de man, J.Y Taekema, is deze beslissing ook belangrijk voor andere, vergelijkbare zaken. ‘De vraag is namelijk of mensen zich door kleding met opdruk of bepaalde symbolische waarde beledigd kunnen voelen’. In feite is het een beperking van de vrijheid van meningsuiting, stelt hij. ‘Dat je iemand kunt beledigen met woorden en gebaren wisten we al. Dit gaat een stap verder’. ‘Nu is het een agent die zich beledigd voelt maar straks voelen concurrerende voetbalfans zich ook gekrenkt door andermans voetbalshirt’. En wat te denken van de omstreden Lonsdalekleding die ook wel wordt geassocieerd met extreem-rechts? ‘Eigenlijk betekent dat dan dat iedereen zo neutraal mogelijke kleding moet gaan dragen om te voorkomen dat iemand er aanstoot aan neemt’, zegt Taekema.
