7 juni 2006.

Het startte allemaal met een passionele brief van meer dan 5000 woorden op een van de populairste bulletin boards van het land. Afzender was een echtgenoot die een student beschuldigde van het hebben van een overspelige relatie met zijn echtgenote. Daarna brak de hel los: honderden traden aan en deden met de aanval mee. ‘Laten we ons toetsenbord en onze muis in onze handen gebruiken als een wapen’, zo schreef een persoon, ‘om de hoofden van deze overspeligen af te hakken en ze te laten betalen voor de schande van de echtgenoot’. Binnen enkele dagen waren deze honderden uitgegroeid tot duizenden, en vervolgens tienduizenden, waarbij totaal vreemden teams vormden om de student op te jagen. Ze verjoegen hem uit zijn universiteit en dwongen zijn familie zichzelf in hun huis te barricaderen. Dit is het laatste voorbeeld van een groeiend fenomeen in China dat als ‘Internet hunting’ wordt aangeduid: anonieme webgebruikers komen samen om anderen te onderzoeken en straffen uit te delen voor werkelijke en verbeelde misdaden, dus gericht op het handhaven van gedeelde normen en waarden.

‘Internet hunting’ wordt toegepast op overspel plegende echtgenoten, fraude op Internet veilingsites, het zogenaamde ‘geheime’ leven van beroemdheden en onopgeloste misdaden. Een zaak die grote opschudding veroorzaakte betrof de vergiftiging van een student van de Tsinghua Universiteit in 1994, maar die onlangs werd opgepakt door anonieme webgebruikers toen het gerucht de ronde deed dat de enige verdachte ondervraagd was en vrijgelaten. Een recent schandaal inzake een van China’s top-wetenschappers, die zijn veelgeroemde computerchips simpelweg had gekopieerd van een buitenlands model, kwam eveneens aan het licht via ‘internet hunting’ Het leidde tot het uiteindelijke ontslag van de hoogleraar. Deze voorvallen doen alle alarmbellen rinkelen in China, want er bestaat in dit land veel ervaring met dit soort massagedrag dat in het verleden veelvuldig tot geweld leidde. Vele Chinese critici zelf trekken parallellen met de Culturele Revolutie, toen groepen studenten hun hoogleraren bekritiseerden, sloegen en aanklaagden voor volksgerechten. In de afgelopen jaren heeft de Chinese regering de controle op het Internet geleidelijk aan versterkt door populaire zoekmachines en de blog-finder Technorati strak te censureren, duizenden webagenten aan te stellen die continue op het Chinese web surveilleren en te eisen dat bezoekers van internetcafé’s zichzelf identificeren. Er is regelmatig sprake van dat de regering alle internetgebruikers wil registreren, en velen vrezen dat ‘internet hunting’ een argument zal zijn om nieuwe beperkingen op te leggen aan de gebruikers. Het verhaal van de bedrogen echtgenoot werd midden-april publiek gemaakt, nadat de man, die op het web de bijnaam Bevroren Zwaard gebruikt, correspondentie ontdekte tussen zijn vrouw, Stille Maan, en een student, Bronzen Snor. Nadat zijn vrouw had gezegd te stoppen met de relatie ging de correspondentie echter door en de man ontstak in woede. Hij schreef de bovengenoemde brief, publiceerde die en noemde daarin de echte naam van de student. Op 20 april startte de ‘hunt’, toen iemand met de naam Lente Azalea een manifest publiceerde tegen de student. ‘We roepen ieder bedrijf, iedere winkel, ieder kantoor, school, ziekenhuis, winkelcentrum en publieke organisatie op hem af te wijzen. Accepteer hem niet, laat hem niet toe, ga niet met hem om totdat hij op overtuigende wijze boete doet’. Het adres en telefoonnummer van de student werden gepubliceerd en vanaf dat moment was hij zijn leven niet meer zeker. Oproepen van beide partijen om te stoppen hadden geen resultaat. Op het hoogtepunt van deze zaak was er sprake van een stijging van 10 % in het gebruik van het populairste bulletin board van China, Tianya. Bulletin boards zijn in China nog steeds het hart van de internetcultuur. ‘Our Web site is a platform, not a court’, zegt Zeng Liu, webmaster van Tianya, die 40 miljoen bezoeken per dag claimt. ‘We cannot judge who is a good or bad person by some moral standard, but we have our own bottom line. If it's a personal attack on someone, we delete it, but it is very difficult, given that we have 10 million users’. Hoewel bezorgd over de online bedreigingen van de ‘internet hunt’ vinden voorstanders van vrije meningsuiting het niet nodig om verdere beperkingen op het internetgebruik te plaatsen. ‘The Internet should be free, and I have always opposed the idea of registering users, because this is perhaps the only channel we have for free discussion’, zo zegt Zhu Dake, een socioloog en cultuurcriticus van de Tongji Universiteit in Shanghai. ‘On the other hand, the Internet is being distorted. This creates a very difficult dilemma for us’. Zhan Jiang, hoogleraar Journalistiek op Jeugd Universiteit van Politieke Wetenschap in Beijing stelt: ‘As freedom of expression is not well protected here, we have to choose the lighter of two evils. The minority who are hurting other people in such cases should be prevented, but this behavior should not disturb the majority's freedom of expression’.