26 november 2007

Het kabinet heeft bekendgemaakt dat het in september uitgebrachte advies over het vervangen van de stemcomputers, over te nemen. Het kabinet kiest ervoor om in de toekomst de stemprinter in te voeren. Op zo'n stemprinter kan de kiezer een keuze intoetsen, waarna die vervolgens wordt uitgeprint. Daarna kan de stem in de stembus worden gedaan. Het voordeel is dat de kiezer de stem kan controleren. Belangrijker echter is dat een papieren stem het mogelijk maakt om de uitgebrachte stemmen te hertellen zonder dat er argwaan ontstaat zoals bij de stemcomputers. De maatregel is nodig omdat gebleken is dat de stemcomputers in Nederland vatbaar waren voor hackers, waardoor het gevaar van manipulatie van de stembusuitslag op de loer lag. Bovendien konden de door de computers uitgezonden radiogolven opgepikt worden, waardoor het mogelijkw as de uitgebrachte stemmen 'uit te lezen'. Hierdoor werd het stemgeheim (in de grondwet vastgelegd) bedreigd. Al bij de laatste verkiezingen mochten daarom een aantal stemcomputers niet worden gebruikt. De maatregel lijkt er op te wijzen dat er wordt afgezien van digitale middelen in het stemproces; er blijkt nog steeds geen waterdichte manier te zijn om het stemgeheim digitaal volledig gegarandeerd te waarborgen.

Het kabinet neemt het standpunt in dat bij het stemmen via internet het recht om in vrijheid te stemmen en het stemgeheim niet kunnen worden gewaarborgd. Een standpunt waar in principe niet veel op is af te dingen. In een stemlokaal is toezicht op het verloop van de verkiezingen, zo stelt de regering; stemmen via internet neemt dat toezicht weg en er is geen digitaal toezich mogelijk die verhindert dat iemand niet in vrijheid kan stemmen. Het definitieve besluit over de nieuwe stemmachines is in mei te verwachten. De commissie onderzocht het verkiezingsproces nadat er ophef over de stemcomputers was ontstaan. Deskundigen twijfelden aan de betrouwbaarheid van de apparaten, die het stemgeheim niet altijd konden garanderen. Staatssecretaris Ank Bijleveld van Binnenlandse Zaken laat het gebruik van de toekomstige 'stemprinters', die de keuze niet elektronisch opslaat, onderzoeken. Een groep deskundigen onder leiding van prof. B. Jacobs, hoogleraar computerbeveiliging van de Radboud Univeristeit, zal adviezen geven over de eisen waaraan de apparaten en de stemmenteller moeten voldoen. Het kabinet wil ook een identificatieplicht voor kiesgerechtigden invoeren. De Kiesraad heeft daarvoor gepleit. Kiezers hoeven zich nu alleen te legitimeren als het stembureau daar om vraagt. Bij volmachtstemmen moet een volmachtgever straks een kopie van het identiteitsbewijs meegeven aan de gemachtigde. Het blijft mogelijk om in een willekeurig stemlokaal in de eigen gemeente te stemmen. In gemeenten waar dat bij de afgelopen verkiezingen al mogelijk was, leidde dat tot een hogere opkomst.