19 januari 2008
Een vrouw uit Cairo krijkt in ongeloof naar het SMS-bericht op haar monieltje. Haar echtgenoot, een officier in het leger, hebben net opgehangen na een ruzie. Ze weigerde het vervolgtelefoontje op te nemen omdat ze geen zin had de ruzie voort te zetten. Een SMS'je kreeg haar aandacht wel. 'Ik scheid van je', zei het bericht. 'Dat zal je leren om mijn oproepen niet te beantwoorden'. Verzoening volgt, en een nieuwe ruzie eveneens, nu over het feit dat de vrouw haar familie gevraagd had om te bemiddelen in de problemen van het echtpaar. 'Ik scheid van je', schreef de echtgenoot in een nieuwe SMS. 'Je mag andere mensen niet vragen zich te bemoeien met onze zaken'. Een nieuwe verzoening. Een nieuwe ruzie. En een nieuwe verklaring van echtscheiding, nu 'face to face', eind vorig jaar. En toen begon het probleem. Islamitisch recht maakt een echtscheiding voor mannen namelijk tamelijk eenvoudig, alhoewel de onderhandelingen over financiele afwikkelingen dat nooit zijn. Een echtgenoot hoeft zijn vrouw maar drie keer te melden 'Inti talaq', of te wel: 'Ik scheid van je', om het huwelijk te beeindigen. Maar de nieuwe technologie compliceert dit gebruik aanzienlijk en de Egyptische religieuze autoriteiten bestuderen deze vraag nu voor het geval van de 25 jarige Cairene, een ingenieur en een gelovig moslim. Hoe moeten de Islamitische wetten en gebruiken, die in de zesde eeuw hun vorm begonnen te krijgen, worden toegepast op 21ste eeuwse SMS-berichten ?
In Maleisie, de Verenigde Arabische Emiraten en Qatar zijn burgerlijke en religeuze autoriteiten het niet eens en hebben ze verschillende conclusies getrokken. Tot de Egyptische rechtbanken en de religieuze geleerden het lot van het hwelijk bepalen leeft de vrouw gescheiden van de officier, samen met hun vier jaar oude zoon. Ze draagt nog steeds haar trouwring. Haar naam is niet bekend, omdat ze niet wil dat die in de media wordt gebruikt. 'What hurts me most is I don't even know if I'm divorced or not', vertelde ze in een interview. Islamitische instanties hebben nieuwe technologie uitgebreid ingezet om hun boodschap te verspreiden. Predikers maken gebruik van digitale satelliettelevisie. Vele instituten en sheiks hebben websites, die hun volgelingen van online fatwas en regels voorzien en die religieuze vragen beantwoorden. De Groot-Moefti van Egypte is een online trainingsprogramma voor imams begonnen. Veel vragen van moslims hebben te maken met familieaangelegenheden, waaronder veel over echtscheiding. Conservatieve en liberale stromingen binnen de Islam gebruiken het Web om hun boodschappen in Egtpte te verspreiden. Jonge leden van de Moslim Broederschap gebruikten vorig jaar blogs om te pleiten voor een grotere rol van vrouwen in instituten en minder uitsluiting van andere religies. De woordvoerder van de moefti Ibrahim Negm zei dat: ''Islamic institutions have adopted Web sites and other technology as a tool to show that Islamic law still provides pragmatic solutions to contemporary problems. We also believe there has been abuse of technology. This does not lead us to say, 'Forget it.' That would not be possible'. Maar echtscheidingen op basis van SMS-berichten vertegenwoordigen 'a clear-cut abuse of the law', volgens Negm. Religieuze autoriteiten in de VAR en Qatar hebben de scheidingen via SMS overeind gehouden in 2001 en 2003. De Islamitische autoriteiten in Singapore hebben het verboden. In Maleisie ontstond irritatie tussen de burgerlijke autoriteiten, die een dergelijke echtscheiding in eerste instantie weigerden te accepteren, en de religieuze autoriteiten, die uiteindelijk een dergelijke scheiding accepteerden. De burgerlijke autoriteiten volgden (blijkbaar). In Egypte worden SMS-berichten door velen als een te frivool middel gezien om een huwelijk te beeindigen. 'It has to be face to face, person to person', zegt Sanaa Mohammed, a 43 jarige vrouw. 'By cellphone, it's not respectful'. Regeringsstatistieken geven aan dat er iedere zes minuten een scheiding plaatsvindt in Egypte. 'Even before the advent of text messages, divorce was too easy in Egypt', zo zegt Hoda Badran, voorzitster van de Alliantie voor Arabische Vrouwen. 'Quick divorces, especially among poor families, often allow husbands to bully less-educated wives out of divorce settlements, leaving the women without enough to support themselves and the children. Ninety-nine percent of the children out on the streets are there because of divorce and polygamy. What's the actual cost, the economic cost, of the unlimited divorce?' Voor de 25 jarige ingenieur hebben SMS-berichten de kosten onmogelijk hoog gemaakt. Haar echtgenoot wil haar terug, zo zei de vrouw. Maar de religieuze geleerden zeggen dat ze gescheiden is in de ogen van God en ze niet in een huwelijksband naar haar echtgenoot kan terugkeren. Maar als ze weigert terug te keren en de rechtbanken verklaren de SMS-verklaringen ongeldig, riskeert ze de 'rechten' op haar zoon. 'With the text messages, the doors of hell have opened on my life'. Het lijkt erop dat traditionele hypocrisie grote persoonlijke rampen kan veroorzaken.
