25 februari 2008

In een brief aan de Tweede Kamer verklaart minister van Financien Wouter Bos waarom aan de veel bediscussieerde overheidsdesktop niet te ontkomen valt. Ook maakt hij duidelijk aan welke open standaarden in ieder geval tegemoet gekomen moet worden. Het kamerlid Aptroot van de VVD had om een dergelijke brief gevraagd, zodat de minister nog eens goed over het project kon nadenken. Volgens Bos bestaat er eigenlijk geen andere keuze dan verder gaan met GOUD, de betreffende desktopaanbesteding. De aanbesteding is omstreden, omdat juist open standaarden plaats moeten maken voor expliciete Microsoft-technologie. De aanbesteding wekte vooral verbazing omdat het volledig in lijkt te gaan tegen het Actieplan Open Standaarden van staatssecretaris Heemskerk. Bos vindt dat er drie belangrijke redenen zijn om met het project door te gaan: intensievere en flexibelere samenwerking van de rijksdiensten, goede beveiliging en beheer en betere efficiency en ten derde om het beter mogelijk te maken te voldoen aan de nieuwe taakstellingen van het programma Vernieuwing Rijksdienst. Alle genoemde redenen zijn uiteraard niet voldoende doorslaggevend, integendeel.

De voornaamste reden is wellicht de 'technische beperkingen' van de huidige Windows XP en Windows 2000-machines. 'De huidige software die op de werkplekken draait raakt verouderd; deze software kan dan niet meer geïnstalleerd worden op de nieuwe hardware die aangeschaft wordt', zo schrijft Bos. Een vreemde redenering, want diverse leveranciers leveren juist voor nieuwe computers nog steeds Windows XP. Juist in zakelijke omgevingen wordt aan XP vastgehouden, omdat een overstap op Vista veel problemen rond applicaties oplevert. 'Juist door oudere software te leveren op nieuwe hardware voorkomen computerbouwers dat de zakelijke verkopen instorten', zo meldt een analist. Windows 2000 kan, hoewel het niet meer los kan worden gekocht, nog steeds prima te installeren op nieuwe computers. Volgens Bos hoeven de Kamerleden zich niet druk te maken over problemen rond het succes van het project. 'Door het aanbrengen van een knip tussen de voorkant (de GOUD werkplek) en de achterkant (de centrale systemen bij de deelnemende departementen) wordt een 'big bang' voorkomen', zo stelt Bos. 'Ook het in eerste instantie beperken van het project tot de werkplekken van 7 departementen zorgt voor een goede beheersbaarheid van het hele traject'. De ongeveer 1300 applicaties zullen zonder problemen op de nieuwe omgeving draaien: 'Door de centrale applicaties die momenteel binnen de departementen in gebruik zijn en die niet in de GOUD aanbesteding meedoen, als randvoorwaarde in het project mee te nemen wordt ervoor gezorgd dat de dienstverlening van de departementen niet in gevaar komt'. Tja, ja, als je het overloze optimisme wilt geloven…. Als aanvulling zijn er nu wel (volgens de motie van Mei Li Vos van de PvdA) een aantal standaarden verplicht gesteld. Zo dient op de desktop ondersteuning geboden te worden voor documentformaten als ODF, PDF, PNG, JPG en SVG, aangevuld met de communicatiestandaarden SSL, SSH, LDAP, IPSec en IPv4 (zowel TCP als UDP). Het aan bieden van SSH is alleen mogelijk als er uitbreidingen met een Windows-desktop worden meegeleverd. Op zich komt het ministerie hiermee op glad ijs: het omzetten van een wens naar een eis kan mogelijk betekenen dat de aanbesteding ongeldig wordt, omdat leveranciers mogelijk wel hadden geboden als ze dit vooraf hadden geweten. Wat wel duidelijk wordt: het ministerie wil koste wat kost met de aanbesteding door. Een pas op de plaats en een betere heroverweging was waarschijnlijk nuttiger geweest. De aangehaalde argumenten om de kamerleden gerust te stellen zakken nu al weg in het drijfzand….