4 maart 2008

In een herroeping van een uitspraak, die door voorstanders van volledige vrijheid van meningsuiting geroemd wordt als een zeer belangrijke overwinning, heeft een federale rechter uit San Francisco afgelopen vrijdag aan de website Wikileaks toegestaan zijn webadres in de Verenigde Staten opnieuw te gebruiken. Het besluit van de rechter doet een belangrijke vraag rijzen: in hoeverre is door een groep Internet-techneuten van redelijk onbekende oorsprong de Amerikaanse wet ontdoken ? Begin februari vroeg een in Zurich gevestigde Zwitserse bank, Julius Baer, het U.S. District Court for the Northern District of California in San Francisco de website te verbieden, aanvoerend dat een gefrustreerde ex-werknemer gestolen interne documenten aan Wikileaks had aangeboden, een site voor anonieme klokkenluiders om beweringen van wangedrag van bedrijven en overheden te publiceren. De site stelt dat het materiaal aangaande Julius Baer gaat over verwerking van zwart geld en ontduiking van belastingen op het filiaal van de bank op de Kaaiman Eilanden. Op verzoek van de bank werd het Amerikaanse webadres van de site bevroren, waardoor Wikileaks uit de ether verdween. De website is volgens eigen zeggen opgericht door 'Chinese dissidents, journalists, mathematicians and start-up company technologists'. De site is berucht geworden door 'leaking documents said to reveal the code of conduct for American troops serving in Iraq and the operations protocol for the U.S. military detention center in Guantanamo Bay'. De site geniet van zijn rol 'as the Net's self-styled ethical gadfly, trumpeting a January 2007 ban by the Chinese government as a sign that they can do good work'.

Rechter Jeffrey White heeft een storm van kritiek over zich heen gekregen van allerlei belangengroepen en verontruste mediabedrijven als een onconstitutionele manier om de vrijheid van meningsuiting in te perken en die waarschuwden dat dit een 'chilling effect on other organizations, who might become wary of facing similar suits if they chose to publish or host controversial material'. Dat zegt David Ardia, directeur van het Citizen Media Law Project van Harvard Law School. 'The Wikileaks case is prior restraint of the most extreme nature', zo zegt hij, 'because the ruling suppressed not only the document in question, but what Wikileaks says is a trove of more than 1.2 million others. There is a strong presumption under U.S. constitutional law that any prior restraint is unconstitutional. Judges tend to issue narrower checks on publication. This particular ruling is so over-broad it struck me as beyond belief'. Steven Shapiro, juridisch directeur van de American Civil Liberties Union stelt dat 'The initial order was the Cyberspace equivalent of shutting down a newspaper because of one story. It was unconstitutional and unenforceable'. Afgelopen vrijdag ging White met die redenering akkoord, waardoor de site weer in de lucht kon komen. De eerdere sluiting 'raises issues regarding possible infringement of protections afforded to the public by the First Amendment', zo stelde hij. Daarbij uitte hij 'doubt that a Bay Area court held jurisdiction over a squabble between the Cayman Islands branch of a Swiss bank and a global confederation of whistle-blowers', waarcan het domein eigendom is van een zeker John Shipton, een Australier die in Kenya woont. De rechter liet duidelijk blijken zeer gefrustreerd te zijn omdat het steeds vaker voorkomt dat een van de betrokken partijen in een rechtszaak 'invisible' is. Time schreef daarover het volgende: 'Finding out much about the site or who is behind it is not easy, which may explain the suspicion building around it. The site says its organizers include Chinese dissidents, mathematicians and start-up company technologists, from the U.S., Taiwan, Europe, Australia and South Africa. In an e-mail to TIME, a Wikileaks organizer named James Chen wrote, ''We are serious people working on a serious project… three advisors have been detained by Asian government, one of us for over six years''. Yet the speculation that Wikileaks might a front for an intelligence agency is understandable, considering the recent arrival of 'Intellipedia' – an internal wiki system used by 16 U.S. spy agencies'. Ondanks zijn opdracht de site stil te leggen was de cache van meer dan 1.2 miljoen documenten via mirror-sites makkelijk toegankelijk. 'The cat is out of the bag', zo gaf White toe. 'The injunction backfired, kindling publicity for Wikileaks and driving traffic to its mirror sites'. Hoewel de zaak niet gesloten is en er nog een uitspraak volgt, zal de beslissing van White 'discourage other potential litigants from trying to use tactics like this', zo zegt Matt Zimmerman, een advocaat van de Electronic Frontier Foundation. William Briggs, de advocaat van Julius Baer, zegt 'the bank's only goal was to safeguard confidential information. Censorship was never an objective. The judge's ruling may herald the end of privacy rights as we know it. The federal court has abdicated its role as a protector of individual rights by saying it can't protect those rights if, somehow, that information gets out on the Internet'. En dat feit, dat al lange tijd realiteit is, kan wel eens van grotere betekenis zijn dan het feit dat vrijheid van meningsuiting gerechtigd is. Want wie beschermt nu de belangen van individuele partijen tegen bona- en malafide Internetmedia ?