16 september 2008
De Miljoenennota miskent de mogelijkheden die IT biedt om de economie te stimuleren en maatschappelijke knelpunten aan te pakken. Het kabinet beschouwt IT blijkbaar als een apart thema en behandeld het in afzonderlijke projecten. IT als middel hoort echter integraal onderdeel te zijn van beleid. IT kan immers vernieuwingen mogelijk maken in tal van sectoren, waardoor de arbeidsproductiviteit kan worden verhoogd, de vergrijzing opgevangen en de toenemende internationale concurrentie het hoofd geboden. Dat is de visie van ICT-Office, de branchevereniging van de IT-, Telecom-, Internet- en Officebedrijven in Nederland. Volgens ICT-Office dragen innovatieve IT-toepassingen bij aan de realisatie van ambities uit het regeerakkoord. Dit zou een goede start kunnen krijgen in 2009, zodat ons land in 2010 een aantal praktijkvoorbeelden kan demonstreren op het World Congress on Information Technology (WCIT). Tijdens WCIT 2010 komen topmensen uit het bedrijfsleven, de overheid, de wetenschap en opinieleiders uit heel de wereld in Amsterdam bijeen om te bespreken hoe ICT-toepassingen de kansen en bedreigingen van de wereld versneld kunnen aanpakken. Nederland kan zich daar profileren als het land bij uitstek waar vernieuwende, concrete ICT-toepassingen worden ontwikkeld. ICT-Office benadrukt uiteraard de grote mogelijkheden van IT. In mijn optiek zou IT alleen al onderdeel van het beleid moeten zijn om te voorkomen dat er zo'n chaos van wordt gemaakt als de laatste jaren gebruikelijk is.
Het kabinet is in zijn vandaag gepresenteerde plannen voor 2009 onvoldoende concreet over het gebruik van IT om specifieke problemen op te lossen. Dat vindt ook informatieplatform EPN. EPN is er tevreden over dat het kabinet, meer dan andere jaren, erkent dat IT moet worden ingezet bij het verminderen van maatschappelijke vraagstukken. Bijvoorbeeld in de vorm van het elektronisch kinddossier, het patiëntendossier, en als middel om belastingheffing eenvoudiger te maken. In de Miljoenennota 2009 ontbreekt echter specifieke aandacht voor de inzet van IT bij het oplossen van belangrijke problemen, klaagt EPN. Zo wordt IT genegeerd als hulpmiddel om forse energiebesparing te bereiken. Evenmin krijgt IT een rol toegedicht bij het terugdringen van files en mobiliteit. Terwijl oplossingen als teleconferencing of 'kantoorverzamelgebouwen' met breedbandvoorzieningen ervoor kunnen zorgen dat mensen vaker de auto laten staan, oppert het informatieplatform. ICT Office ziet IT juist als het middel dat vernieuwingen mogelijk maakt in tal van economische en maatschappelijke sectoren. EPN meent eveneens dat in de nota een toekomstvisie op de Nederlandse economie ontbreekt, waarin IT wordt beschouwd als de motor achter innovatie van diensten. IT speelt een cruciale rol in onze diensteneconomie, zegt de organisatie. Dat stelt hoge eisen aan infrastructuur, standaardisering en opleiding van nieuwe studenten. De overheid moet op deze punten méér doen, vindt EPN. ICT-Office doet op haar beurt een beroep op de overheid om meer geld opzij te zetten voor ICT-gerelateerde onderzoeksprojecten, 'om de Nederlandse (kennis)economie te stimuleren en ons land weer te laten stijgen op de internationale lijst van innovatieve economieën'. De vijfhonderd miljoen euro die vrijkomt om succesvolle onderzoeksprojecten voort te zetten, is alvast een goed begin. Beide organisaties blazen de loftrompet over IT en de ongebreidelde mogelijkheden daarvan. Ik begrijp dat: als vertegenwoordigers van IT bedrijven en -verdieners is dat ook logisch. Maar IT is niet meer en niet minder dan een middel; het is geen doel, zoals beide organisaties haast lijken uit te stralen. Effectieve toepassing van IT is in het kader van de rijksbegroting vooralsnog veel belangrijker dan voortdurend nieuwe toepassing ervan. Laat het kabinet maar eens centraal in het beleid uitdragen dat nauwkeurig zal worden toegezien en getoetst op de effectieve toepassing van IT en dat de chaos van de afgelopen jaren zal worden aangepakt. Al ben ik het met beide organisaties eens dat een visie op de ontwikkeling van de Nederlandse maatschappij en de mogelijke verbeterende, vernieuwende of transparantie bevorderende effecten van IT node wordt gemist.
